کوچ نیروی کار از کشاورزی به بزرگ‌ترین بخش اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران، داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که سهم بخش خدمات از اشتغال کل کشور در 20 سال گذشته افزایش یافته، در حالی‌که سهم بخش کشاورزی کمتر شده‌است. این در حالی است که باوجود حرکت کشور به‌سمت صنعتی شدن، سهم صنعت از اشتغال تغییر چندانی نکرده‌است. به نظر می‌رسد، مهاجرت نیروی کار از روستا به شهرها نقش مهمی در کاهش سهم بخش کشاورزی داشته است.

در اقتصاد سه بخش عمده وجود دارد که شامل کشاورزی، صنعت و خدمات است. در کشورهای در حال توسعه، کشاورزی بخش بزرگی از تولید را به خود اختصاص می‌دهد. در نتیجه سهم این بخش از اشتغال بیشتر است. هرچه یک کشور در مسیر توسعه حرکت کند، کشاورزی پیشرفته‌تر شده و سهم نیروی کار کاهش می‌یابد و در ازای آن سهم بخش‌ صنعت بزرگ‌تر می‌شود. بررسی کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد، بخش خدمات بزرگ‌ترین سهم را به خود اختصاص داده که نشان می‌دهد انتهای مسیر توسعه به بخش خدمات ختم می‌شود.

تغییر بافت بازار کار به سود بخش خدمات

روند سهم اشتغال بخش خدمات نشان می‌دهد، میزان این شاخص در اواسط دهه 80 بین 44 درصد تا 48 درصد، در نوسان بود. سهم اشتغال بخش خدمات در آخرین گزارش منتشر شده مرکز آمار، رقم 52.7 درصد را نشان می‌دهد. به دلیل رشد فناوری و صنعتی شدن اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری در بخش خدمات افزایش پیدا کرده و در نتیجه باعث انتقال نیروی کار از مناطق روستایی به شهرها شده است. همچنین به دلیل افزایش درآمدها و تغییر الگوهای مصرف، مردم بیشتر به خدمات مالی، بهداشتی، آموزشی، تفریحی و فرهنگی روی آوردند که باعث رشد این بخش‌ها و به افزایش فرصت‌های شغلی این بخش شد.

نکته قابل مشاهده دیگر نمودار، تغییرات فصلی سهم اشتغال بخش خدمات است. سهم اشتغال این بخش در فصل زمستان، به بیشترین میزان در هر سال می‌رسد. افزایش سهم اشتغال بخش خدمات در فصل زمستان به چند دلیل اصلی برمی‌گردد.

در زمستان، بخش‌هایی مانند کشاورزی، ساخت و ساز و معدن به دلیل شرایط آب و هوایی و محدودیت‌های فصلی، فعالیت‌های کمتری دارند. این کاهش فعالیت منجر به انتقال نیروی کار به سمت بخش خدمات می‌شود. همچنین با شروع فصل سرما، نیازهای مصرفی مانند خرید کالاهای اساسی، استفاده از خدمات حمل و نقل شهری، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها افزایش می‌یابد که باعث ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در بخش خدمات می‌شود.

تحولات  ساختار اقتصادی ایران منجر به افزایش سهم بخش خدمات و کاهش سهم کشاورزی شده است. سرمایه‌گذاری‌های عمده در زمینه‌های خدماتی و بهبود زیرساخت‌های شهری نقش قابل توجهی در تسهیل رشد این بخش داشته است. در نتیجه، اقتصاد کشور به‌سوی مدل‌های نوین خدمات محور سوق پیدا کرده و فرصت‌های شغلی متنوعی ایجاد شده است؛ هرچند به مرور سرعت افزایش سهم اشتغال کندتر شده است.