در بزرگ‌ترین بخش اقتصاد ایران چه می‌گذرد؟

به گزارش اکوایران بیشترین سهم ارزش افزوده ایجاد شده در اقتصاد متعلق به بخش خدمات است. سهم گروه خدمات از تولید ناخالص داخلی در سال 85 حدود 38.7 درصد بوده، اما در سال های اخیر علی‌رغم نوسانات رخ داده در سهم ارزش افزوده متعلق به بخش خدمات از کل اقتصاد، سهم این بخش در بلند مدت به روند صعودی خود ادامه داده و در سال 1401 به 53 درصد رسیده است.

این رخداد به دلیل کاهش چشمگیر سهم گروه صنعت علی الخصوص نفت و گاز از کیک اقتصاد ایران در سال های دهه 90 است. به بیان دیگر کوچک شدن بخش صنعت موجب افزایش سهم بخش خدمات از اقتصاد ایران شده است.

همچنین بخش خدمات شامل زیرگروه های "عمده و خرده ‌فروشی، هتل و رستوران داری"، "حمل و نقل، انبار داری و ارتباطات"، "واسطه‌گری مالی"، "مستغلات، کرایه و خدمات"، "امور عمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری"، خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی" می‌شود.

ترکیب سهم زیرگروه‌های خدمات از ارزش افزوده‌ این بخش

سهم زیرگروه‌های بخش صنعت از ارزش افزوده خدمات در 17 سال گذشته بررسی شده است ولی برای سهولت بیان تغییرات رخ داده، از پنج سال منتخب استفاده شده است.

اصلی ترین تغییر رخ داده در سهم بخش واسطه‌گری مالی(سهام داری، بیمه، صندوق و تراست) رخ داده است. این بخش از اقتصاد در حال طی روند صعودی تیزی است به طوری‌که از سهم 4 درصدی از ارزش افزوده خدمات در سال 1385 به سهم 12.4 درصد در سال گذشته رسیده است. به بیان دیگر واسطه‌گری مالی در سال های اخیر به قدری افزایش یافته است که سهم آن از ارزش افزوده خدمات نسبت به سال 85 بالغ بر 3 برابر شده است.

همچنین کاهش سهم عمده و خرده فروشی، هتل و رستوران نیز قابل توجه بوده است. این بخش در سال 1385 حدود 29.2 درصد از کل ارزش افزوده تولید شده در بخش خدمات را ایجاد کرده بود، اما سهم این بخش در دو دهه اخیر روند نزولی را در پیش گرفته و در سال گذشته با کاهشی 30 درصدی نسبت به سال 1385، تقریبا 21.4 درصد ارزش افزوده بخش خدمات را به خود اختصاص داد.

بخش امور عمومی و بهداشت و آموزش(خدمات شهری، امور دفاعی،آموزش و بهداشت) نیز در سال 1385 حدود یک چهارم کل ارزش افزوده بخش خدمات را تشکیل داده بود. سهم این بخش تا اواسط دهه 90 دچار نوساناتی شده است اما از سال 95 روند نزولی خود را آغاز کرده است و در سال 1401 سهم این بخش از کل ارزش افزوده های خدمات تقریبا به 21.5 درصد کاهش یافته است.

اما تغییرات بخش های "مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار" و "خدمات  اجتماعی، شخصی و خانگی" و "حمل و نقل، انبارداری و اطلاعات" طبق روند خاصی پیش نرفته اند و دچار نوسان بوده اند. در سال گذشته بخش مستغلات حدود 26.1 درصد، بخش خدمات اجتماعی 1.2 درصد و بخش حمل و نقل 17.5 درصد از ارزش افزوده بخش خدمات را تشکیل داده‌اند.