به گزارش اکوایران، آمارها حاکی از آن است که با وجود اینکه رشد 9 ماهه بخش نفت و گاز در سال جاری مثبت بوده اما در مقایسه با سال‌های 1400 ، 1401 و 1402 به کمترین میزان رسیده است. احتمالا علت این امر به دلیل رشدهای بالا در سال‌های مذکور بوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اعمال تحریم‌ها و همچنین برداشته شدن تحریم‌ها منجر به کاهش و افزایش رشد بخش نفت و گاز شده است.

نفت و رشد اقتصادی

به عقیده بسیاری از کارشناسان، اقتصاد ایران وابسته به نفت است و همین سبب شده تا نفت یکی از مهم­ترین صنایع اثرگذار بر رشد اقتصادی باشد. در سال‌های گذشته، تولید نفت ایران به دلایل مختلفی جهش‌ها و اُفت‌های شدیدی را تجربه کرده است. برخی از این تغییرات به دلیل نوسان قیمت‌ جهانی نفت بوده و برخی دیگر از اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران تاثیر گرفته است.

مجموعه این تغییرات باعث شد تا در دو دهه گذشته، رشد تولید نفت و گاز نوسانات زیادی را تجربه کند. به عبارت دیگر، اگر اقتصاد را شبیه یک کیک در نظر بگیریم و هر برش این کیک را یک بخش از اقتصاد بدانیم، قسمت مربوط به نفت و گاز مدام در سال‌های اخیر کوچک و بزرگ شده است. در ادبیات اقتصادی تولید ناخالص داخلی کشور را به یک کیک تشبیه می‌­کنند. این کیک از 4 قسمت تشکیل شده است. این قسمت‌ها شامل گروه «خدمات»، «صنعت»، «نفت و گاز» و «کشاورزی» است.

وابستگی شدید بخش نفت و گاز به بود و نبود تحریم‌ها

شروع تحریم‌های بین‌المللی در سال 90 موجب شد تا محدودیت‌های شدیدی بر صادرات نفت و گاز کشور اعمال شود. به طوری که رشد 9 ماهه نفت در سال 91 سقوط شدیدی را تجربه کرد. به بیان دقیق‌تر بخش نفت و گاز در این سال نسبت به مدت مشابه سال 90 ، حدود 27 درصد کوچکتر شده است. در سال 92 نیز رشد 9 ماهه نفت و گاز  معادل منفی 2.7 درصد برآورد شده است. رشد 9 ماهه نفت و گاز در سال‌های 93 و 94 نیز وضعیت مناسبی نداشته به طوری که در سال 94 نیز رشد این بخش منفی بوده است. با این‌وجود بعد از امضای برجام و رفع تحریم‌ها، موانع فروش نفت ایران نیز برداشته شد و بخش نفت و گاز رشد قابل توجهی را تجربه کرد. به زبان اعداد در سال 95 رشد 9 ماهه این بخش برابر با 40 درصد بوده است.

خروج آمریکا از برجام در اوایل سال 97 موجب شد تا سایه تحریم‌ها دوباره بر آسمان اقتصاد ایران پدیدار شود. در نتیجه صادرات نفتی کشور مجددا با موانع زیادی روبرو شد. به طوری که در سال‌های 97 و 98 رشد 9 ماهه نفت و گاز منفی 10.8 درصد و منفی 30.5 درصد گزارش شده است.

رشد بخش نفت با ورود بایدن به کاخ سفید در اواخر سال 99 با چشم‌انداز مثبتی مواجه شد. به طوری که در سال 1400 رشد 9 ماهه نفت معادل 12.2 درصد محاسبه شده است. در سال‌های 1401 و 1402 نیز رشد 9 ماهه نفت و گاز 7.6 درصد و 16.4 درصد اعلام شده است. با این‌وجود در سال جاری رشد 9 ماهه این گروه به پایین‌ترین مقدار در 4 سال گذشته رسیده و برابر با 6.1 برآورد شده است.