به گزارش اکوایران، بر اساس آخرین اخبار، فعالان محیط زیست از ساخت این سد بر روی رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد ابراز نگرانی کرده‌اند. آنها می‌گویند مخزن سد با سازند گچساران پس از آبگیری تداخل پیدا می‌کند و باعث تغییر در وضعیت کیفی رودخانه زهره می‌شود و ممکن است بار دیگر شاهد اشتباه سد «گتوند» استان خوزستان باشیم.

وجود یک معدن نمک در فاصله ۵ کیلومتری سد گوتوند باعث شد پس از آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن عظیم نمک به کلی زیر آب دریاچه برود و همین مساله موجب افزایش شوری آب رودخانه کارون شود و همچنین زیر آب رفتن زمین‌های مرغوب و برخی از آثار باستانی و تخریب صدها اصله درخت را در پی داشت و در نتیجه، آب آن بلااستفاده و موجب خسارات جدی زیست‌محیطی شد.

بر اساس خبری که ایسنا در خصوص آبگیری سد چشمیر منتشر کرده، سلاجقه - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - در پاسخ به خبرنگاران گفته بود: هیچگاه دنبال تکرار «گتوند» دیگری در کشور نیستم و اجازه نخواهم داد.

وی همچنین گفته است که با همکاری وزارت نیرو و پس از گمانه‌زنی و نمونه‌برداری، نتایج اعلام و در صورتی که مشکل نداشته باشند، مجوز آبگیری سد چم‌شیر گچساران داده می‌شود.

با این وجود، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با ابراز نظر مثبت در این خصوص، به خبرگزاری دولت گفته است: «چنانچه بخواهیم واقع‌بینانه نگاه کنیم، هیچگونه مشکلی از لحاظ آورد در رودخانه در مقطع چمشیر نخواهیم داشت.»

پیامدهای زیست‌محیطی سد چم‌شیر

در همین رابطه، همشهری گزارش داده که مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم با «آبگیری عجولانه سد چم‌شیر» به‌دلیل تبعات محیط‌زیستی آن مخالفت کرده‌اند.

در این مطلب نوشته شده که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با اشاره به ابهامات موجود اعلام کرده است: «در مطالعات انجام‌شده از آمار هیدرولوژیکی دهه اخیر که عمدتاً شامل سال‌های خشک و بعضاً ترسالی شدید بوده، استفاده نشده است؛ این در حالی است که استفاده از آمار سال‌های اخیر که آثار تغییر اقلیم نیز در آن مشهود است، می‌تواند مطالعات و راهکارهای ارائه شده برای کنترل شوری در مخزن و رودخانه پایین‌دست را دستخوش تغییر کرده و حتی به اصلاح ارقام درنظر گرفته شده برای حقابه محیط‌زیستی منجر شود. ازطرفی هم‌اکنون شرایط خشکسالی در منطقه حاکم بوده و امکان آبگیری از سد با تردید مواجه است؛ لذا با توجه به حساسیت‌های کیفی مرتبط با سد چم‌شیر تا زمان بهبود شرایط آبی و افزایش آبدهی رودخانه که فرایند آبگیری را تسهیل خواهد کرد، فرصتی فراهم است تا با به‌روزرسانی و تدقیق مطالعات انجام شده و تکمیل مطالعات زمین‌شناسی برای رفع بعضی ابهام‌های موجود اقدام شود.»

یک متخصص ژئوتکنیک نیز به همشهری گفته که «با عنایت به مستندات آبگیری زودهنگام سد چم‌شیر، در شرق بهبهان (سردشت زیدون تا هندیجان) علاوه بر نابودی اراضی کشاورزی پایین‌دست (شرق خوزستان)، در حوزه زیست‌محیطی و زیست‌بوم‌ها نیز خسارات زیادی وارد می‌شود و حتی پیامدهای اجتماعی و امنیتی دارد.»

به گفته حمیدرضا یاقوتی، کیفیت پایین آب رودخانه زهره در محدوده ورودی خوزستان (با بیش از ۲۵ درصد سهم امنیت غذایی کشور) از اواسط بهار تا اواخر پاییز همواره موجب شده که در سال‌های گذشته از پتانسیل این رودخانه بهره‌برداری مناسب صورت نگیرد.

وی همچنین با با اشاره به اینکه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس براساس مستندات ارائه‌شده، نظر به تأخیر در زمان آبگیری سد چم‌شیر تا تکمیل مطالعات دقیق داشته است، می‌گوید: از سال ۷۶ «منشأ انحلال» املاح در سازند گچساران همیشه محل اختلاف بوده است. دانشگاه شیراز نیز در آخرین گزارش خود اعلام کرد که امکان دارد وجود پدیده فشار منفذی در مخزن سد، منشأ انحلال نمک در آن شود. این داده جدید می‌تواند محاسبات مربوط به مخرب بودن سد را برهم بزند و ما چاره‌ای جز مطالعات بیشتر نداریم.

او معتقد است با وجود مسائلی مانند سطح جدایش گسل‌ها در منطقه آبگیری سد، وجود پدیده کارست در نزدیکی ساختگاه سد، ارتباط هیدرولیکی شورابه‌ها با آب زیرزمینی در ساختگاه سد، ناپایداری شیب‌های منتهی به مخزن سد، چشمه‌های آب شور پایین‌دست سد و... نباید در آبگیری این سد تعجیل کرد.

حالا سوال اینجاست که با پیشرفت فیزیکی حدودا 90 درصدی سد چم‌شیر و اعلام برنامه آبگیری آن ظرف هفته‌های آتی، آیا می‌توان تغییراتی در سد ایجاد کرد و گوش شنوایی برای پذیرش نقدها و نگرانی‌های کارشناسان وجود دارد؟