ایران خودرویی ها حاضر هستند در ازای تحقق دو شرط دست یابی به هدف گذاری صورت گرفته برای تولید در سال جاری و حذف قیمت گذاری دستوری، قرعه کشی را از طرح های فروش خود حذف کنند.

در حالی خودروساز ساکن کیلومتر 14 جاده مخصوص دو شرط یاد شده را برای توقف استفاده از مکانیزم بخت آزمایی مطرح کرده است که رضا فاطمی امین وزیر صمت اواخر سال گذشته وعده حذف قرعه کشی برای خودرو را در سال جاری داده بود. آن طور که وزارت صمت برنامه ریزی کرده امسال دو خودروساز بزرگ کشور باید تولید یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو را محقق کنند. از این تعداد سهم ایران خودرو 750 هزار دستگاه و سهم دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا 650 هزار دستگاه در نظر گرفته است. سیاست گذار خودرویی معتقد است از مسیر افزایش تولید و عرضه می تواند به تدریج تقاضای موجود برای خودرو را پوشش داده و قرعه کشی را از نیز از طرح های فروش خودروسازان حذف کند. افزایش تیراژ تولید نیاز به تامین منابع مالی دارد اما سیاست گذار خودرویی نحوی تامین مالی شرکت های خودروساز برای عملیاتی کردن تولید یک میلیون و چهارصد هزار دستگاه را مشخص نکرده است. به نظر می رسد شرکت های خودروساز به دنبال این هستند تا با آزادسازی قیمت خودرو در مبدا منابع مورد نیاز خود را برای افزایش تیراژ تولید را فراهم کنند. بنابراین این شرط از سوی ایران خودرو مطرح شده است تا چنانچه سیاست قیمت گذاری دستوری کنار گذاشته شود این خودروساز آمادگی دارد تا مکانیزم بخت آزمایی را برای عرضه محصولات خود حذف کند. اما بعید است وزارت صمت تن به آزادسازی قیمت خودرو دهد. آن طور که از اخبار بر می آید سیاست گذار خودرویی به دنبال باز کردن معبر جدیدی برای عرضه خودرو از طریق بورس کالا است و قصد دارد این مسیر جدید را به عنوان مسیری میانه بین قیمت گذاری دستوری و آزادسازی قیمت خودرو  انتخاب کند. اما برخی از کارشناسان معتقدند عرضه خودرو از طریق بورس کالا امکان پذیر نیست زیرا بورس کالا محل عرضه مواد اولیه و کالاهای اساسی است و ساز و کار بورس کالا اجازه عرضه محصول نهایی مانند خودرو را نمی دهد. اگر این معبر جدید به هر دلیل باز نشود بعید است وزیر صمت دولت سیزدهم حاضر شود زیر فرمان آزادسازی قیمت خودرو را در مبدا امضا کند. بنابراین این شرط ایران خودرو برای حذف قرعه کشی از شهریورماه محقق نخواهد شد. تحقق شرط دیگر که مربوط به عملیاتی کردن هدف گذاری تولید است نیز چندان در دسترس به نظر نمی رسد. بر اساس اظهارات سخنگوی  ایران خودرویی قرار است از 750 هزار دستگاه تیراژ تولید تکلیف شده حدود 725 هزار دستگاه در بخش تولید سواری رقم بخورد و ظرفیت باقی را تا سقف 750 هزار دستگاه نیز با تولید محصولات تجاری سنگین پر کنند. تولید 725 هزار دستگاه خودروی سواری به آن معناست که ایران خودرویی ها ماهانه به طور میانگین حدود 60 هزار و 500 دستگاه از انواع محصولات سواری خود را در خطوط تولید تکمیل کنند. اگر آبی های جاده مخصوص قصد داشته باشد که به این هدف گذاری پایبند بماند باید در پایان نیمه اول سال جاری تولید حدود 363 هزار دستگاه از انواع محصولات سواری خود را نهایی کند. این برنامه ریزی در شرایطی است که سال گذشته در مجموع این خودروساز حدود 451 هزار و 100 دستگاه از محصولات سواری خود را تولید کرد. به عبارت دیگر غول آبی جاده مخصوص باید 80 درصد از کل تولید سال گذشته را تا پایان نیمه اول سال جاری تولید کند. این اتفاق با توجه به چالش هایی مانند تامین منابع مالی مورد نیاز، بحران جهانی ریز تراشه های الکتریکی و همچنین تزریق به موقع قطعات تولید داخل توسط شرکت های قطعه ساز به خطوط تولید خودروسازان تا حد زیادی مشکل به نظر می رسد.  بنابراین پیش بینی می شود که همچنان متقاضیان خرید خودرو در شرکت های خودروساز با ساز و کار قرعه کشی تعیین شوند.