به گزارش اکوایران، عریف حاجی‌اف دوران کاری خود را صرف کار برای شهرداری آقدام در آذربایجان کرده است. با این حال، او به مدت سه دهه نتوانست به آنجا پا بگذارد. در اوایل دهه ۱۹۹۰، آقدام قربانی جنگ قره‌باغ، منطقه‌ای چندقومیتی شد که هم جمهوری آذربایجان و هم ارمنستان بر آن ادعا دارند. جمعیت آذری آن فرار کردند و این شهر مورد چپاول و مین‌گذاری قرار گرفت. اما در نوامبر ۲۰۲۰، جمهوری آذربایجان بخش زیادی از این قلمرو، از جمله آقدام را پس گرفت.

حالا حاجی‌اف او با نگاه به خرابه‌های دبیرستان سابقش می‌گوید: «من بیش از هر چیزی برای بازگشت هیجان‌زده هستم».

به نوشته اکونومیست، آقدام مرکز بازسازی قره‌باغ توسط جمهوری آذربایجان است؛ پروژه‌ای عظیم برای بازسازی شهرها و روستاها و اسکان مجدد حدود ۷۰۰ هزار آذری که در جریان جنگ اوایل دهه ۱۹۹۰ با ارمنستان از این منطقه گریختند. مساحتی به وسعت ۴۴۰۰ کیلومترمربع تا حد زیادی متروکه و نظامی‌سازی شده بود و زمانی که جمهوری آذربایجان کنترل را به دست گرفت، تقریباً هیچ خانه‌ای باقی نمانده بود. در سپتامبر ۲۰۲۳، ۱۲۰ هزار ارمنی‌تبار در پی حمله دوم آذربایجان به قره‌باغ گریختند؛ اکنون خانه‌های آن‌ها نیز مانند گذشته همسایگان آذری‌شان رها شده است.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان قول داده که تا سال ۲۰۲۶، تعداد ۱۴۰ هزار آذری به منطقه بازگردند. او ۲.۴ میلیارد دلار برای بازسازی در سال ۲۰۲۴ اختصاص داده است که بیش از یک‌دهم بودجه سالانه کشور است. جاده‌ها و راه‌آهن‌ها و همچنین مسکن نیاز به بازسازی داشته و این ولخرجی برای دوستان علی‌اف سودآور بوده است. متحدان آذربایجان، طیف عجیبی از جمله مجارستان، اسرائیل، ژاپن، بریتانیا و ایران به شرکت در مناقصه‌ها ابراز علاقه کرده‌اند. شرکت‌های ترکیه‌ای به دلیل حمایت نظامی چهار سال گذشته آنکارا از آذربایجان در مسئله قره‌باغ، در اولویت قرار گرفته‌اند. تا پایان سال ۲۰۲۳، شرکت‌های ترکیه‌ای ۳.۴ میلیارد دلار قرارداد به دست آورده‌اند.

حاجی‌اف ۳۴ساله بود که شهر را ترک کرد. او همچنان در لیست حقوق شهرداری باقی ماند و اکنون در بازسازی شهر مشارکت دارد. او می‌گوید: «خیلی‌ها با من تماس می‌گیرند تا بپرسند کی می‌توانند برگردند. همه منتظر آن روز هستند».

طرح اصلی رسمی برای آقدام جدید، خیابان‌های متحدالمرکز را نشان می‌دهد که دور بخش‌های حفظ‌شده از خرابه‌های قدیمی می‌پیچند و به مناطق شهرداری، مسکونی و تفریحی تقسیم می‌شوند. این طرح مساحتی به وسعت ۲ هزار هکتار را پوشش می‌دهد و شامل استادیومی جدید برای باشگاه فوتبال قره‌باغ شده که در حال حاضر، در یک استادیوم اجاره‌ای در باکو بازی می‌کند. ساختمان‌های عظیم جدید، متشکل از یک دبیرستان و بلوک‌های مسکونی به آرامی بر بقایای شهر قدیمی چیره شده و مسیر گردشگری با تابلوهای چندزبانه مشخص شده است. چندین روستا از قبل تکمیل شده‌اند و خانواده‌هایی که بازگشته‌اند، عکس‌هایی را با علی‌اف در خانه‌های جدید و تمییز خود به نمایش می‌گذارند. با این حال، بخش اعظم این منطقه همچنان میدان مین و محل ساخت‌وساز است. انتظار می‌رود تجدید حیات آقدام تا سال ۲۰۵۰ به طول انجامد.

دولت جمهوری آذربایجان می‌گوید که ارمنی‌های آواره قره‌باغ نیز می‌توانند بازگردند، اما به نظر می‌رسد تعداد کمی از آن‌ها حاضر به این کار باشند. در ماه اکتبر، فیلمی از علی‌اف در حال لگدمال‌کردن پرچم آن‌ها در شهر متروکه‌شان پخش شد که چندان برای به آوارگان ارمنی انگیزه‌ای برای بازگشت نمی‌دهد.