مختصات عملیات نیمه شب سپاه علیه اسرائیل

متقی با اشاره به اینکه اقدام ایران یک اقدام تهاجمی محسوب نمی‌شود بلکه اقدام تدافعی معطوف به بازدارندگی است، گفت:«اقدام ایران به گونه‌ای بود تا اسرائیلی‌ها عملیات جدیدی را در رابطه با پایگاه‌ها، تاسیسات و اهداف راهبردی ایران به انجام نرسانند. اسرائیلی‌ها احساس می‌کردند که ایران ابزار لازم را دارد  اما اراده لازم را برای کنش عملیاتی ندارد؛ لذا اسرائیلی‌ها بازی و جدال را گسترش دادند و ایران را در فضایی قرار دادند که چاره‌ای جز اقدام مستقیم و عملیات ترکیبی با هدف ایجاد ثبات در منطقه نداشت.»

استاد دانشگاه تهران درباره مختصات عملیات بامداد یکشنبه توضیح داد: «اقدام شب 25 فروردین ایران اولا ماهیت نیمه بازدارنده داشت؛ ثانیا قابلیت‌های ابزاری ایران را منعکس کرد و ثالثا رویکرد ایران همیشه ضربه دوم است و سیاست دفاعی را دنبال می‌کند. عملیات دیشب نشان داد که جمهوری اسلامی همچنان در قالب سیاست دفاعی معطوف به بازدارندگی رفتار می‌کند. نکته چهارم اینکه ایران هشدار داد که اگر اسرائیلی‌ها اقدامات بعدی را انجام دهند، تهران نیز از انگیزه لازم برای کنش متقابل برخوردار است.»

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه امروز اصل سوم نیوتن مطرح است یعنی هر عملی را عکس‌العملی هست مساوی و خلاف جهت مسیر اولیه آن، افزود: «اسرائیلی‌ها باید بدانند که امروز اصل سوم نیوتن در ارتباط با اقداماتی که علیه ایران انجام می‌دهند شکل خواهد گرفت ولی روحیه و اندیشه تلمودی اسرائیل به گونه‌ای است که اقدامات جدیدی را علیه برخی از پایگاه‌های ایران در خاک جمهوری اسلامی به انجام خواهند رساند.»

آمریکا به دنبال تصاعد بحران نیست

این کارشناس درباره موضع آمریکا در قبال بحران در منطقه توضیح داد:« آمریکایی‌ها طبعا تمایلی به گسترش بحران ندارند؛ زیرا آنها اعلام کرده‌اند که سیاست‌شان حمایت از امنیت اسرائیل است. اما وقتی اسرائیل خود امنیت دیگران را به خطر می‌اندازد طبیعی است که امنیت خودش نیز به خطر می‌افتد.»

وی افزود:«علت این است که سیاست آمریکا در محیط منطقه‌ای مبتنی بر موازنه فراساحلی است. سیاست موازنه فراساحلی ایجاب می‌کند که جنگ و درگیری به وجود نیاید و یا اگر جنگ شکل گرفت ماهیت کم‌شدت داشته باشد. طبیعی است که فضای موجود در روابط ایران و اسرائیل ماهیت جنگی ندارد.»

کنش انتقامی کم شدت

استاد دانشگاه تهران همچنین درباره نوع عملیات احتمالی اسرائیل گفت:« ادبیاتی که مقامات و رسانه‌های اسرائیل بعد از حمله بکار گرفتند به گونه‌ای است که می‌خواهند نشان دهند فضای موجود نسبتا عادی است؛ اقدامات ایران تاثیر چندانی در رابطه با تخریب زیرساخت‌های امنیتی و راهبردی اسرائیل برجای نگذاشته است. نتیجه‌ای که از این ادبیات می‌توان گرفت این هست که کنش آنها یک کنش انتقامی کم شدت برای محدودسازی قدرت ایران و هشدار به آن خواهد بود. »

استاد دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه در شرایطی که آمریکا نمی‌خواهد منطقه به سمت گسترش بحران و یک جنگ همه‌جانبه برود، اگر اسرائیل کنش انتقامی محدود انجام دهد و ایران بخواهد به آن پاسخ بدهد، منطقه با چه شرایطی روبرو می‌شود؟ توضیح داد:« این بحران از وضعیت عملیات و ضربه خارج نخواهد شد. یعنی تل‌آویو و تهران هر دو سطح کنش عملیاتی خود را کنترل خواهند کرد. ایران هم بامداد یکشنبه سطح عملیاتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش را کنترل کرد و به هیچ وجه به تاسیسات زیربنایی، اجتماعی و اقتصادی اسرائیل ضربه نزد.»

متقی ادامه داد:« انتظار می‌رود اسرائیل نیز به احتمال زیاد برخی پایگاه‌های نظامی، تاکتیکی یا موشکی ایران را هدف قرار دهد.» 

احیای بازدارندگی

در ادامه متقی در واکاوی شدت عملیات و ارسال صدها پهپاد و موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی از سوی ایران تبیین کرد:« دو مدل برای مدیریت بحران وجود دارد؛ به نظر من اقدام ایران انتقامی با هدف بازدارندگی بود. زیرا برخی اعتقاد دارند بازدارندگی ایران شکسته شده است. نگاه من این هست که اقدام ایران می‌تواند یک نوع بازدارندگی نسبی جدید و سطوح جدیدی از خط قرمز و خط آتش را ایجاد کند. »

استاد دانشگاه تهران درباره قابلیت‌های ایران در حوزه نظامی توضیح داد:«ایران قابلیت جنگ ترکیبی را دارد و می‌تواند از چندین محیط و با چندین ابزار گوناگون به نوعی بسیج نیروها را برای اقدام عملیاتی داشته باشد. همچنین توانایی و اراده ایران برای زدن برخی اهداف در داخل اسرائیل وجود دارد.»

آتش‌بس تاکتیکی

متقی در خصوص سناریوهای پیش رو نیز گفت:« به نظر می‌رسد هم آمریکا، هم اسرائیل و هم جمهوری اسلامی تمایل دارند که این وضعیت در فضای نوعی آتش‌بس تاکتیکی و عملیاتی قرار بگیرد اما همچنان هم اسرائیل و هم ایران، پتانسیل و اراده لازم برای کنش عملیاتی را دارند و در چنین شرایطی کار برای آمریکا با هدف پیگیری سیاست موازنه فراساحلی با هزینه‌های محدود دشوار خواهد شد.»

در ادامه این استاد دانشگاه تهران توضیح داد:« اسرائیل حتما به عملیات ایران پاسخ خواهد داد و با قطعیت بالای 95 درصد معتقد هستم که اسرائیل عملیاتی علیه ایران انجام خواهد داد. اما بستگی به این دارد که چه مکانی را، با چه شدتی و با چه ابزارهایی هدف قرار دهد و چگونه عملیات را مدیریت کند.»

به گفته متقی، امروز فضایی که اسرائیل دارد به گونه‌ای نیست که عملیات نظامی یا ضربه را تبدیل به یک جنگ کند. جنگ وضعیتی است که یک بازیگر از تمامی ابزارها و اراده راهبردی خود برای از بین بردن قدرت و قابلیت ابزاری طرف مقابل بهره می‌گیرد.

این کارشناس تاکید کرد:« اسرائیلی‌ها نیز تمایلی به تصاعد بحران در شرایط فعلی ندارند و می‌دانند هر اقدام آنها با اقدام متقابل ایران از درون خاک کشور و فضای منطقه‌ای ادامه خواهد یافت.»