به گزارش اکوایران، در روزهایی که خاورمیانه روی لبه‌ای باریک از بحران و بازآرایی حرکت می‌کند، ورود وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران، فقط یک سفر سیاسی نیست؛ یک نشانه است. نشانه‌ای از آن‌چه شاید بتوان آن را آغاز فصل جدیدی در مناسبات منطقه‌ای خواند.

خالد بن سلمان، چهره‌ای جوان اما بانفوذ در ساختار قدرت سعودی، در میانه‌ این چرخش‌ها وارد تهران شد؛ سفری که هم به‌لحاظ سطح و هم به‌لحاظ پیام، کم‌سابقه بود.

او فرزند ملک سلمان، پادشاه کنونی عربستان و برادر کوچک‌تر ولیعهد مقتدر این کشور، محمد بن سلمان است. خالد بن سلمان خلاف بسیاری از شاهزادگان که نقشی تشریفاتی دارند، در قلب تصمیم‌سازی‌های ریاض ایستاده است. ابتدا به عنوان سفیر عربستان در آمریکا، و سپس معاون و حالا وزیر دفاع؛ مسیری که نشان می‌دهد اعتماد ساختار حاکم بر عربستان به خالد، یک اعتماد راهبردی است.

سابقه سفارت در واشنگتن، به‌ویژه در دوره ترامپ، او را به یکی از چهره‌های کلیدی در ارتباط با ساختار سیاسی و امنیتی آمریکا تبدیل کرد. حتی در ماجرای قتل جمال خاشقجی، نام او در سایه قرار نگرفت؛ اما همین حضور پررنگ، نه‌تنها به موقعیتش آسیب نزد، بلکه او را از رده‌های دیپلماتیک، به رأس دستگاه نظامی کشورش رساند.

امروز او بازوی امنیتی ولیعهد و طراح تحرکات نظامی و دیپلماسی امنیتی عربستان است.

فروردین ۱۴۰۴، تهران میزبان چهره‌ای شد که حضورش فراتر از پروتکل‌های معمول بود. دیدار با رئیس‌جمهور، وزیر دفاع، دبیر شورای عالی امنیت ملی، و به‌ویژه استقبال رسمی سرلشکر محمد باقری، نشان داد که ایران نیز این سفر را در تراز یک رویداد راهبردی ارزیابی کرده است.

سفر خالد بن سلمان در شرایطی صورت گرفت که احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان با میانجی‌گری چین دو سال پیش رقم خورد. در حال حاضر که از بازگشایی سفارت‌ها عبور کرده‌ایم؛ وارد فاز تعامل امنیتی شده‌ایم. حضوری که شاید زمینه‌ساز گفت‌وگوهایی بلندمدت‌تر و حتی ترتیبات منطقه‌ای جدید باشد.

تا همین چند سال پیش، تهران و ریاض در جبهه‌هایی متقابل درگیر بودند: از جنگ یمن گرفته تا معادلات سوریه، بحران لبنان و رقابت‌های آشکار در بحرین. اما حالا به‌نظر می‌رسد که هر دو کشور، به لزوم کاستن از تنش‌ها و بازتعریف جایگاه‌شان در منطقه واقف شده‌اند.

دیدار وزیر دفاع عربستان از تهران، بیش از آنکه یک نمایش دیپلماتیک باشد، علامتی از تغییر فاز در راهبردهای دو کشور است. گفت‌وگو میان ساختارهای نظامی، به‌طور سنتی نشان‌دهنده سطحی از اعتماد است که از مرزهای شعار فراتر می‌رود.

او فقط وزیر دفاع عربستان نیست. به‌دلیل سابقه‌اش در واشنگتن و ارتباط نزدیک با ساختار سیاسی آمریکا، خالد بن سلمان را می‌توان یک کانال بالقوه میان تهران و واشنگتن دانست. درست در زمانی که مسیرهای گفت‌وگوی مستقیم ایران و آمریکا یا مسدود شده، یا در قالب‌های محدود و غیررسمی در جریان است، حضور چنین شخصیتی در تهران، حامل نشانه‌هایی چندلایه است.

این سفر دقیقاً پیش از دور دوم گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم انجام شد؛ مذاکراتی که با میانجی‌گری عمان انجام شده است. هم‌زمانی این سفر با حضور رافائل گروسی در تهران، و عباس عراقچی در مسکو، پازلی از تحرک دیپلماتیک فشرده را شکل می‌دهد؛ الگویی که می‌تواند به بازسازی مناسبات ایران با بازیگران مهم بین‌المللی منجر شود.

تحولات خاورمیانه، دیگر محدود به معادلات سنتی نیست، حرکت به‌سمت گفتگوهای امنیتی منطقه‌ای ضرورتی اجتناب‌ناپذیر شده است.

سفر خالد بن سلمان، در همین چارچوب قابل درک است: تلاش برای تنظیم دوباره توازن منطقه‌ای، از مسیر دیپلماسی و نه نبرد نیابتی. گفت‌وگوهای نظامی میان ایران و عربستان، اگر ادامه یابد، می‌تواند شالوده‌ای برای طرح‌های امنیت جمعی منطقه‌ای باشد؛ مفهومی که ایران سال‌هاست بر آن تأکید می‌کند.

سفر خالد بن سلمان، به‌طور نمادین می‌تواند آغازگر دوره‌ای جدید باشد؛ اگر این گفت‌وگوها ادامه یابند و به مسیرهای مشترک اقتصادی، امنیتی و حتی فرهنگی منتهی شوند. آینده قضاوت خواهد کرد که این سفر، آغازی بر پایان بی‌اعتمادی تهران و ریاض بود، یا تنها یک مکث کوتاه در مسیر بلند منازعه.