افزایش سهم خدمات از کیک اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران؛ آمار های تولید ناخالص داخلی نشان می دهد بخش خدمات در دهه گذشته رشد بالایی را داشته و سهم این بخش از کیک اقتصاد ایران به شکل قابل توجهی در سال 1400 نسبت به اواخیر دهه 80 افزایش یافته است. این امر بیشتر به علت رشد های پر نوسان و منفی بخش صنعت در دهه 90 رخ داده، به عبارت دیگر در سالیان گذشته به مرور سهم بخش صنعت از تولید ناخالص داخلی کم شده و در عوض سهم بخش خدمات بالاتر رفته است. در پایان دهه 80 گروه صنعت بیشترین سهم را از تولید ناخالص کشور داشته که اکنون این جایگاه در اختیار گروه خدمات قرار دارد.

همچنین تولید ناخالص داخلی حقیقی ایران در سال 89 یعنی سال قبل شروع دور اول تحریم ها آمریکا حدودا 689 هزار میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر کیک اقتصاد ایران در طول یازده سال گذشته تنها 67 هزار میلیارد تومان بزرگ تر شده است. برای درک بهتر ناچیز بودن این افزایش در مقیاس زمانی یازده ساله، به یک مثال اشاره می کنیم؛ جم اقتصاد ایران در سال 94 حدود 657 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم در سال 95 یعنی سال پس توافق برجام به 750 هزار میلیارد تومان رسید. به بیان ساده تر تنها در طول یکسال حدود 93 هزار میلیارد تومان به حجم اقتصاد کشور افزوده شد در حالی که در بازه بیش از یک دهه اقتصاد ایران حدود 67 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

خدمات جای صنعت را گرفت

سهم بخش خدمات از حجم اقتصاد ایران در سال 1400 حدود 53 درصد برآورد شده است، این در حالیست که همین سهم در سال پایانی دهه 80 حدود 39 درصد بوده است. ارزش افزوده بخش خدمات در سال 89 بالغ بر 270 هزار میلیارد تومان به بوده که این رقم در پایان سال گذشته با بیش از 130 هزار میلیارد تومان افزایش به رقم 403 هزار میلیارد تومان رسیده است. بر همین مبنا می توان اظهار کرد که جایگزین سهم گروه صنعت در اقتصاد ایران در طول یازده سال گذشته گروه خدمات بوده است.

به طور کلی افزایش سهم گروه خدمات از حجم یک اقتصاد خبر خوبی تلقی می شود و این موضوع از نکات مثبتی است که اقتصاد های پیشرفته دارای آن هستند. اما این افزایش سهم زمانی خوب است که اقتصاد هم رشد خوبی داشته باشد نه اینکه اقتصاد در جا بزند و یا ارزش افزوده سهم گروه دیگر کاهش یابد.

از جمله دلایلی که حجم گروه صنعت در از شروع دهه 90 شروع به کاهش کرد به دو عامل می توان اشاره کرد، نخست اینکه از سال 90 با شروع تحریم های آمریکا، کشور در فروش و صادرات نفت با مشکل جدی رو به رو شد. دلیل دوم نیز در اقتصاد به بیماری هلندی مشهور است، عموما کشور هایی که صادر کننده مواد خام هستند زمانی که قیمت آن ماده افزایش میابد، آن اقتصاد با درآمد های ارزی به دست می آورد و ورود این حجم از ارز به کشور باعث می شود ارزش پول ملی به شکل کاذب بالا رود و واردات ارزان شود، با ارزان شدن واردات صنایع داخلی با مشکلات زیادی مواجه شده و در بسیاری از مواقع به تعطیلی کشیده می شود.

در سال های پایانی دهه 90 با افزایش شدید قیمت نفت خام، درآمد های ارزی کشور به شدت افزایش یافت و ارز های زیادی وارد اقتصاد ایران شد. بر این اساس بیماری هلندی می تواند از جمله دلایل افت صنعت در کشور در طول دهه گذشته باشد.