سال سرنوشت تهران؛ وسوسه تل‌آویو و تصمیم حیاتی ترامپ

به گزارش اکوایران، به نظر می‌رسد پیشرفت‌های هسته‌ای اخیر ایران  رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده را در معرض تصمیمی حیاتی قرار دهد؛ تلاش برای رفع‌ورجوع بحران از طریق مذاکرات و فشار، یا صدور دستوراتی به مراتب سخت‌تر.

به نوشته باراک راوید، گزارش‌گر آکسیوس، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده در سال 2018 برای خروج از توافق هسته‌ای دوران اوباما، جمهوری اسلامی ایران را بر آن داشت تا برنامه هسته‌ای خود را تسریع بخشد، به طوری که اکنون عملاً به یک کشور «در آستانه هسته‌ای شدن» تبدیل شده است. مقامات و دیپلمات‌های آمریکایی، اروپایی و اسرائیلی همگی به آکسیوس گفته‌اند که انتظار دارند ترامپ در سال 2025 با بحران ایران مواجه شود.

به نوشته راوید، ترامپ و مشاورانش قصد دارند به سرعت به کمپین «فشار حداکثری» که بین سال‌های 2018 تا 2020 علیه ایران اعمال کردند، بازگردند. با این حال،چندین مشاور ترامپ در گفت‌وگو با آکسیوس به طور خصوصی تایید کرده‌اند که برنامه ایران در حال حاضر آن‌قدر پیش رفته که ممکن است این استراتژی موثر نباشد و این مسئله یک گزینه نظامی را به یک احتمال واقعی تبدیل می کند.

پس از اینکه ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل در ماه نوامبر در اقامتگاه شخصی ترامپ در مار-آلاگو در فلوریدا با او ملاقات کرد، درمر با این تصور که به احتمال زیاد ترامپ یا از حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران حمایت می‌کند - چیزی که اسرائیلی‌ها به طور جدی در حال بررسی آن هستند- یا حتی دستور اقدام مستقیم آمریکا را بدهد. دو منبع در گفت‌وگو با آکسیوس این موضوع را تایید کرده‌اند.

منابع آگاه به آکسیوس گفتند که حتی برخی از مشاوران ارشد جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی ایالت متحده، در هفته‌های اخیر به طور خصوصی درباره حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران قبل از روی کار آمدن ترامپ بحث کرده‌اند. با این حال، با توجه به این‌که بایدن به دو هفته پایانی مسئولیت خود رسیده، هیچ بحث جدی در این رابطه در نگرفته است.

با این وجود، سایر نزدیکان به ترامپ انتظار دارند که او قبل از بررسی حمله به دنبال توافق باشد.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، هفته گذشته در مصاحبه ای با تلویزیون چین گفت که ایران آماده از سرگیری مذاکرات با آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید است.

هر دو طرف باید بر سال‌ها خصومت غلبه کنند تا بتوانند به سمت توافق حرکت کنند. برای یک نمونه، دادستان‌های ایالات متحده، جمهوری اسلامی را به تلاش برای کشتن ترامپ در سال گذشته متهم کردند -امری که تهران آن را رد کرده است.

ترامپ در نوامبر در پاسخ به سوالی درباره احتمال جنگ با ایران به مجله تایم گفت: «هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. این یک وضعیت بسیار بی ثبات است».

عراقچی هفته گذشته در پکن گفته 2025 سال سرنوشت‌ساز در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود.

علیرغم همه بحران‌های موجود در دستور کار جهانی، یک دیپلمات ارشد که دو هفته پیش در نشست مجازی کشورهای G7 شرکت کرده بود، به آکسیوس گفته که این نشست با این نتیجه به پایان رسید که ایران اولین موضوعی است که باید در سال 2025 به آن رسیدگی کرد. این دیپلمات گفته: «همه توافق کردند که باید کاری انجام دهیم وگرنه بحران بزرگی پیش خواهد آمد».

این موضوع نه تنها بدین سبب است که فاصله ایران تا گریز هسته‌ای تنها به چند روز کاهش یافته، بلکه به این دلیل هم است که توانایی قدرت‌های غربی برای «بازگشت» تحریم‌های عظیم هسته‌ای علیه ایران تحت توافق هسته‌ای 2015 در اکتبر به منقضی می‌شود و این بدان معناست که ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش بخش عمده‌ای از اهرم‌های اقتصادی خود را علیه ایران از دست خواهند داد و این مسئله از چشم آن‌ها به تلاش‌های دیپلماتیک در نیمه اول سال میلادی جدید فوریت می‌بخشد.

دیپلمات‌های ارشد تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) و ایران در اواخر ماه نوامبر در ژنو ملاقات کردند تا درباره احتمال از سرگیری مذاکرات هسته‌ای گفت‌وگو کنند.

یک دیپلمات اروپایی و دو منبع دیگر مطلع از این نشست به آکسیوس گفتند، دیپلمات‌های اروپایی تصریح کرده‌اند که توافق هسته‌ای 2015 منسوخ شده و توافق جدید باید به وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران بپردازد. آن‌ها همچنین هشدار دادند که اگر توافقی تا تابستان حاصل نشود، با فعال شدن بند اسنپ‌بک، تحریم‌ها را فورا بازمی‌گرداندند.

ایرانی‌ها هم در پاسخ گفته‌اند که در چنین سناریویی، ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج شده و به تمامی بازرسی‌ها و نظارت‌های بین‌المللی بر تاسیسات هسته‌ای خود پایان می‌دهند.

اکنون اعلام شده که نشستی دیگر میان ایران و تروئیکا برای 13 ژانویه برنامه‌ریزی شده است.

عراقچی هفته گذشته گفت: «۲۰۲۵ سال مهمی در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود».

به نظر می‌رسد اکنون ترامپ با گزینه‌های محدودتر و زمان کم‌تری برای تصمیم‌گیری برای  مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران نسبت به سال ۲۰۱۷ روی کار خواهد آمد.