به گزارش اکوایران، نبرد درون حلقه داخلی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ درباره نحوه مواجهه با جمهوری اسلامی ایران، فعلاً با تصمیم ترامپ برای پیگیری دیپلماسی با تهران حل‌وفصل شده است.

اما در حالی که مذاکره‌کنندگان آمریکا و ایران امروز در رم وارد دور دوم گفت‌وگوها می‌شوند، هنوز مشخص نیست که ترامپ دقیقاً به‌دنبال چه نتیجه‌ای است و تا چه مدت برای رسیدن به آن صبر خواهد کرد. و در تهران و تل‌آویو هم مانند واشنگتن، اختلاف‌نظرهایی درباره مذاکرات و اقدام نظامی همچنان باقی است.

به گزارش واشنگتن‌پست، بسته به زمان و گوینده، دولت ترامپ یا تهدید به حمله نظامی برای نابودی کامل برنامه هسته‌ای و فناوری‌های وابسته ایران می‌کند، یا به‌دنبال توافقی برای محدود کردن این برنامه و پذیرش نظارت سخت‌گیرانه بین‌المللی توسط تهران است.

مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مایکل والتز، و وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، طبق گفته دو مقام آمریکایی و منابع مطلع که به‌شرط ناشناس‌ماندن درباره تصمیم‌گیری‌های داخلی صحبت کرده‌اند، طرفدار اقدام نظامی برای نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران هستند.

ترامپ همچنین از چهره‌های تندرو، از جمله روپرت مرداک و حامیان راست‌گرای طرفدار اسرائیل همچون آیزاک «آیک» پرلماتر، رئیس پیشین شرکت مارول، مشاوره گرفته است.

از سوی دیگر معاون رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، و مدیر اطلاعات ملی، تولسی گبرد، نسبت به پیامدهای ثانویه احتمالی یک درگیری جدید در خاورمیانه محتاط‌تر هستند. گبرد اخیراً ویلیام روگر، افسر ذخیره نیروی دریایی و منتقد مداخله در ایران را به‌عنوان مشاور ارشد انتخاب کرده است. طبق گفته مقامات آمریکایی، ترامپ همچنین نظرات چهره‌هایی که از دیپلماسی حمایت می‌کنند، از جمله تاکر کارلسون، مجری محافظه‌کار را شنیده است.

مشاوران محتاط‌تر یادآور می‌شوند که ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران هنوز تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای نگرفته و هرگونه کارزار بمباران می‌تواند به جنگ منطقه‌ای بسیار گسترده‌تر منجر شود.

تاسیسات هسته ای نطنز

اختلاف‌نظرهای داخلی درباره تصمیم ترامپ در اظهارات این هفته استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد او نیز بازتاب یافته است. روز دوشنبه، پس از نخستین دیدار آخر هفته گذشته با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، عباس عراقچی، در عمان، ویتکاف در گفت‌وگو با شان هنتی از شبکه فاکس‌نیوز گفت که ایرانی‌ها «نیازی به پیش‌برد برنامه هسته‌ای غیرنظامی‌ای که در آن اورانیوم بیش از ۳.۶۷ درصد غنی می‌کنند، ندارند»، بازگشتی به همان سطح مجاز غنی‌سازی در توافق ۲۰۱۵ با دولت اوباما و قدرت‌های جهانی. او گفت که نظارت‌هایی وجود خواهد داشت و دیدار اولیه را «مثبت، سازنده و متقاعدکننده» توصیف کرد.

ترامپ در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از آنچه «توافق بد» باراک اوباما می‌خواند، خارج کرد و سیاست «تحریم‌های حداکثری» علیه ایران را آغاز نمود. تهران نیز در پاسخ، به‌شدت کمّیت و کیفیت غنی‌سازی خود را تا سطح نزدیک به سلاح افزایش داد.

اما تا روز سه‌شنبه، ویتکاف دست‌کم در ظاهر، موضعی تندروانه‌تر اتخاذ کرد. او در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «در هر توافق نهایی، ایران باید غنی‌سازی و برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را متوقف و حذف کند.»

کار به جایی رسید که مارک دوبوویتز، رئیس اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن که مدت‌ها طرفدار موضعی سخت علیه تهران بوده، هشدار داد که اختلاف‌نظرهای علنی در سیاست‌گذاری‌هایی نظیر پرونده ایران می‌تواند خطرناک باشد.

در اسرائیل نیز مانند واشنگتن، بحث‌هایی در جریان است که آیا حمله پیش‌دستانه به تأسیسات هسته‌ای ایران اقدامی عاقلانه خواهد بود یا خیر.

مقامات هر دوی آن‌ها با این سوال دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که عملیات نظامی احتمالا صرفاً برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را به‌طور موقت عقب می‌اندازد، نه اینکه آن را کاملاً نابود کند.

یکی از مقامات پیشین اطلاعاتی آمریکا که به‌دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، گفت: «همه بر سر این برنامه هسته‌ای ایران اتفاق نظر دارند، اما دیدگاه اطلاعاتی اسرائیل همیشه با خواست‌های سیاسی رهبرانشان هماهنگ نیست». این مقام سابق افزود: «رهبران سیاسی اسرائیل همیشه به گزینه‌هایی غیر از مذاکره علاقه‌مند بوده‌اند، از جمله بمباران.»

ایران آمریکا

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آشکارا موضع خود را مشخص کرده و جمهوری اسلامی ایران را به «وقت‌کشی» متهم کرده است.

طبق گفته مقام‌های پیشین اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا، در جلسه‌ای در هفته‌های اخیر با مایکل والتز و دیگر مقامات ارشد آمریکایی در واشنگتن، رون درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، استدلال کرد که اگر نیروی هوایی آمریکا از بمب‌های نفوذی ۳۰ هزار پوندی استفاده کند که هواپیمای بمب‌افکن B-2 آمریکا توانایی حمل آن را دارد، آمریکا و اسرائیل می‌توانند تأسیسات هسته‌ای ایران را که در اعماق زمین ساخته شده‌اند، نابود کنند.

اما به‌گفته این منابع، اسرائیلی‌ها جلسه را با احساس ناامیدی ترک کردند، چرا که دولت آمریکا از حمایت صریح خودداری کرد.

اوایل هفته گذشته، هنگامی که نتانیاهو در اتاق بیضی کاخ سفید در کنار ترامپ نشسته بود، رئیس‌جمهور آمریکا از حضور خبرنگاران استفاده کرد تا اعلام کند که قصد دارد مسیر مذاکره با جمهوری اسلامی ایران را دنبال کند.

ترامپ روز پنج‌شنبه در گفت‌وگوی دیگری در کنار نخست‌وزیر ایتالیا، جورجیا ملونی، گفت: «نمی‌گویم که کاملاً احتمال حمله به ایران را رد کرده‌ام. اما عجله‌ای برای انجام آن ندارم، چون فکر می‌کنم ایران هنوز این شانس را دارد که به یک کشور بزرگ تبدیل شود و بدون مرگ و ویرانی زندگی کند. این راه‌حل اول من است. اگر گزینه دومی در کار باشد، فکر می‌کنم برای ایران بسیار بد خواهد بود. و به‌نظرم جمهوری اسلامی ایران مایل به گفت‌وگوست.»

نتانیاهو چند ساعت بعد، غیرمستقیم پاسخ داد.دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد: «نخست‌وزیر بیش از یک دهه است که هدایت کارزار جهانی علیه برنامه هسته‌ای ایران را برعهده دارد، حتی زمانی که تهدید ایران بی‌اهمیت جلوه داده می‌شد و از آن با عنوان تبلیغات سیاسی یاد می‌شد، و نخست‌وزیر پارانوئید خطاب می‌شد».

رافائل گروسی

در تهران، جایی که تندروهایش مشتاق درگیری‌اند و همچنان به طور علنی خواستار نابودی اسرائیل هستند، تردیدها و نوسان‌های ویتکاف بی‌توجه نمانده است.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز چهارشنبه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «تغییر دروازه‌ها (تغییر معیارها) در فوتبال خطای حرفه‌ای و عمل غیرمنصفانه‌ای است.»

او نوشت: «در دیپلماسی نیز هرگونه تغییر ناگهانی (که توسط تندروهایی صورت می‌گیرد که منطق و هنر مذاکره مبتنی بر عقل سلیم را درک نمی‌کنند)، می‌تواند تمام تلاش‌ها را در معرض فروپاشی قرار دهد. چنین چیزی می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از نبود جدیت تلقی شود، چه برسد به نیت خیر.»

مقامات جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده‌اند که نابودی کامل برنامه هسته‌ای و همین‌طور هرگونه گفت‌وگو درباره برنامه موشک‌های بالستیک یا حمایت ایران از نیروهای نیابتی در منطقه، غیرقابل بحث است.

عباس عراقچی، دیپلمات ارشد ایرانی در دولتی که اعتدالش از سوی تندروهای داخلی همواره زیر سوال بوده، این هفته گفت: «مذاکرات در صورتی که تحت فشار و بدون احترام متقابل انجام شود، به شکست خواهد انجامید.»

در حالی که تهران همچنان در تلاش برای درک نیت واقعی دولت ترامپ است، به‌دنبال مشورت از منابع دیگر نیز رفته است.

روز پنج‌شنبه، خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی با رهبری دیدار کرد. به‌گزارش رسانه‌های ایرانی، در این دیدار درباره مذاکرات ایران و آمریکا گفت‌وگو شده است. به‌گفته این گزارش‌ها، شاهزاده خالد همچنین نامه‌ای از سوی ملک سلمان برای رهبری به همراه داشته است.

عراقچی روز پنج‌شنبه برای گفت‌وگو به مسکو سفر کرد و نامه‌ای از سوی رهبری برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با خود برد. او به تلویزیون دولتی ایران گفت: «در موضوع هسته‌ای همیشه با دوستانمان در چین و روسیه مشورت نزدیکی داشته‌ایم. حالا فرصت خوبی برای ادامه این رایزنی‌ها با مقامات روسی است.»

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، روز پنج‌شنبه در کرملین از عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، و کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، استقبال کرد.

روز پیش از آن، عراقچی در تهران با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرده بود. این آژانس همچنان نقش محدودشده‌ای در بازرسی از سایت‌های هسته‌ای ایران دارد و در صورت توافق جدید، وظیفه نظارت بر اجرای آن را خواهد داشت.

گروسی پس از بازدید از یک مرکز نمایش دستاوردهای هسته‌ای ایران در حوزه پزشکی و انرژی، روز پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت: «همه می‌دانیم که این مسیر آسانی نیست. ما در مرحله‌ای بسیار حساس از مذاکرات هستیم.»او اعلام کرد که هفته آینده به واشنگتن سفر خواهد کرد. گروسی افزود: «می‌دانیم زمان زیادی نداریم.»