محرمانه های «توافق تاریخی» دو رقیب!

به گزارش اکو ایران، به واسطه مذاکرات فشرده اسرائیل و لبنان، دو طرف سرانجام در باب تعیین مرزهای دریایی به توافق دست یافتند.این مذاکرات که از مدت‌ها پیش تحت نظارت ایالات متحده آغاز شده بود در نهایت به حصول توافق و رفع موانع کلیدی برای بهره‌بردای مشترک از میادین گازی شرق مدیترانه منجر شده است. آمریکا دو سالی است که میان دو طرفی که به طور رسمی در شرایط جنگی قرار دارند، برای رسیدن به توافق بر سر حدود مرزهای دریایی میانجیگری می کند.

اسرائیل و لبنان پیش‌تر یعنی در اوایل اکتبر با پیش‌نویس این توافق که از سوی آموس هوخشتاین تدوین شده بود موافقت کردند اما پس از آن مخالفت مقام های اسرائیلی با اصلاحات مدنظر طرف لبنانی در پیش‌نویس توافقنامه موجب شد تا امید به حصول یک توافق کم رنگ شود. بعد از آن مذاکرات پشت پرده میان طرفین ادامه یافت تا در نهایت سه شنبه لبنان و اسرائیل از دستیابی به توافق خبر دادند.

رضایت رقبا از توافق مرزی

اسرائیل و لبنان می گویند در باب مناقشه های مرزی طولانی مدت دریایی شان که مرتبط به میادین بزرگ نفت وگاز دریای مدیترانه است، به توافق دست یافتند؛ توافقی که ناظران و حتی رهبران دو طرف آن را بی‌سابقه می‌خوانند.

به نوشته خبرگزاری سی ان ان، میشل عون، رئیس جمهوری لبنان ساعاتی پس از دریافت پیشنهاد نهایی اسرائیل از طریق آموس هوخشتاین، میانجیگر آمریکایی با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که نسخه نهایی این پیشنهاد برای بیروت رضایت بخش است و خواسته های این کشور را محقق و حقوق لبنان از این ثروت دریایی را حفظ می کند. عون خواهان اعلام توافق در سریع ترین زمان ممکن شد. الیاس بوصعب، معاون عون هم تاکید کرد که به واسطه این توافق لبنان حقوق کامل خود را به دست آورده و در چارچوبش تمامی الزام های لبنان لحاظ شده است.

مقام‌های اسرائیلی چون مشاور امنیت ملی این بازیگر نیز اظهارات ابوصعب را تایید کردند. همزمان دفتر لائیر لاپید هم این توافق را دستاورد تاریخی خواند آن هم در شرایطی که هنوز تاریخ امضای آن مشخص نیست.یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل در باب این توافق ادعا کرد به واسطه اجماعی که حاصل شده امنیت اسرائیل تقویت خواهد شد و میلیاردها دلار به اقتصاد اسرائیل تزریق می‌شود. نخست وزیری اسرائیل خاطر نشان کرد: پیش نویس توافق تمام اصول امنیتی و اقتصادی تعیین شده توسط تل آویو را لحاظ کرده است.

ریشه‌های یک اختلاف تاریخی

چهارشنبه کابینه امنیتی اسرائیل برای بررسی این توافق نشستی تعریف کرده و پس از آن جلسه ویژه ای تشکیل خواهد شد. ناظران می گویند با این که دامنه این توافق محدود است اما اجماع نظر نسبی دو طرف تا حدودی می‌تواند میزانی از نگرانی ها امنیتی و اقتصادی لبنان و اسرائیل را که تاریخی پرتنش دارند را کاهش دهد. این قرارداد مناقشه ارضی دو طرف در منتهی شرق دریای مدیترانه را که در بسترش لبنان به دنبال اکتشاف گاز طبیعی است و نزدیک به اب‌های تحت تصرف اسرائیل قرار دارد را حل می کند؛ اب هایی که پیشتر مقادیر قابل توجهی هیدروکربن های تجاری از آنجا به دست آمد.

به نوشته الجزیره، لبنان در گذشته نگرانی های زیادی در مورد این مقوله مرزی داشت. نخستین مورد مرتبط بود با خط مرزی مشخص شده توسط شناورها که توسط اسرائیل در زمان خروج نیروهایش از لبنان د ر سال 2000 ایجاد شد. بیروت خواستار تغییر زبان در پیش نویس بود تا از تبدیل شدن این مرز به یک مرز دریایی بین المللی جلوگیری کند. علاوه بر این، لبنان با میدان گازی قانا واقع در بلوک اکتشافی جنوب این کشور که تا آب های اسرائیل امتداد دارد، مخالفت کرد. این میدان هنوز مورد بررسی قرار نگرفته در حالی که لبنان از پرداخت هرگونه سود از سهم خود در این میدان به اسرائیل امتناع می کند. به گفته تل آویو این احتمال وجود دارد که این جغرافیا در منطقه اقتصادی و انحصاری این بازیگر قرار داشته باشد. به همین دلایل، دولت لبنان از توتال انرژی، غول نفتی فرانسوی خواسته تا مستقل از هر پروژه ای با اسرائیل، با بیروت همکاری کند.

فارغ از اختلاف ها، رایزنی های متناوب میان دو طرف بیش از یک دهه است که در جریان است. به نوشته الجزیره، در شرایطی که لبنان درگیر بحران اقتصادی است، توافق در باب اکتشاف از میدان نفتی و گازی و آغاز فعالیت های حفاری در آن می تواند درآمد حاصل از تولید گاز را صرف کمک به بحران مالی کند. پیش از این، شرکت های بین المللی به واسطه نگرانی های امنیتی در غیاب توافق از آغاز روند اکتشاف خودداری کردند. حالاغولی چون توتال قرار است بعد از توافق و اجرایی شدن تعهد مرتبط با مرزها دریایی، فعالیت های حفاری در منطقه را کلید بزند.

محرمانه‌های یک توافق

مقام های لبنان و اسرائیل چند روز گذشته با آموس هوخشتاین، میانجی آمریکایی تماس نزدیک داشته اند تا بدین طریق بتوانند اختلاف های برجسته میان خود را حل و فصل کنند. منشا اصلی اختلاف ها، میدان گازی « کاریش» است که اسرائیل اصرار دارد به طور کامل در آب‌های تحت تصرف این بازیگر تعریف شده و مذاکره در باب آن ممنوع است.

فعلا مفاد متن پیشنهادی ایالات متحده رسانه ای نشده، اما براساس اطلاعاتی که در اختیار رسانه ها قرار گرفته، قرار است تمام میدان «کاریش» در اختیار اسرائیل قرار داشته باشد در حالی که قانا تقسیم می شود اما بهره برداری از آن تحت کنترل لبنان خواهد بود. توتال مجوز اکتشاف گاز در میدان قانا را دریافت خواهد کرد و اسرائیل نیز سهمی از درآمدها خواهد داشت.

مقام های لبنانی می گویند که این کشور حقوق کامل خود را از قانا در اختیار خواهد داشت با این همه این احتمال وجود دارد که توتال به اسرائیل غرامت بپردازد. با این همه مقام های لبنانی تاکید کرده اند که هیچ مشارکت مستقیمی در اکتشاف یا بهره برداری گاز میان دو بازیگری که سابقه خشونت وتنش دارند، وجود ندارد.روز یکشنیه شرکت انرژین در لندن، آزمایش خط لوله ای را که «کاریش» را به سواحل اسرائیل متصل می کند را اغاز کرد؛ گامی کلیدی قبل از شروع تولید. اسرائیل گفته که بدون توجه به خواسته های لبنان، تولید در «کاریش» در سریع ترین زمان ممکن آغاز خواهد شد.