ایران و آمریکا در مرز پیروزی و فاجعه

به گزارش اکوایران؛ رایان کاستلو مدیر سیاستگذاری شورای ملی ایرانیان آمریکایی (NIAC) در مطلبی برای نشنال اینترست با عنوان «بایدن باید خرابکاری ترامپ در توافق هسته‌ای ایران را رفع کند» با اشاره به اینکه مناقشه مربوط به حذف سپاه از لیست  FTO که به زعم وی «یک نامگذاری عمدتا نمادین» بوده است هشدار داد که عدم حل این مناقشه «ممکن است سیاست بایدن در قبال ایران را غرق کند و ایالات متحده و ایران را به سمت یک درگیری نظامی ویرانگر سوق دهد».

سردرگم در برزخ میان پیروزی و فاجعه

کاستلو در این یادداشت آورده است: استراتژی دولت بایدن در قبال ایران میان پیروزی دیپلماتیک و فاجعه امنیت‌ملی قرار دارد؛ از زمانی‌که مذاکرات چندجانبه در وین در میان یک روحیه جشن به دلیل نهایی شدن متن توافق احیای برجام، به پایان رسید، بیش از یک ماه می‌گذرد. اما مسائل دوجانبه‌ای که همچنان باقی مانده‌اند، بخش کلیدی تله‌ای را تشکیل می‌دهند که دولت ترامپ برای جو بایدن، رئیس‌جمهور جو بایدن ایجاد کرده است.

بایدن برای بن‌بست‌شکنی باید قاطعیت و شجاعت داشته باشد

اگر رئیس‌جمهور قاطعانه برای شکستن بن‌بست و نجات توافق هسته‌ای حرکت نکند، یک نامگذاری عمدتاً نمادین ممکن است سیاست‌های بایدن در قبال ایران را غرق کند و ایالات متحده و ایران را به سمت یک درگیری نظامی ویرانگر سوق دهد.

موضوع اصلی مورد بحث، نامگذاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) در لیست سیاه [ادعایی] سازمان‌های تروریستی خارجی (FTO) است که توسط دولت ترامپ در آوریل 2019 تصویب شد و ایران خواستار حذف آن در هر گونه توافق احتمالی شده است. برای هر رهبر سیاسی ایرانی اگر نگوییم غیرممکن، دشوار خواهد بود که توافقی را امضا کند که سپاه پاسداران را در رده بازیگران غیردولتی تروریستی مانند القاعده و داعش قرار دهد.

به نظر می رسد که دولت بایدن در تمایل خود برای لغو این نامگذاری سردرگم است و در حالی که برای دریافت امتیازات غیرهسته‌ای کاهش تنش در ازای خروج سپاه از فهرست تلاش می‌کند، وضعیت بدون هیچ پیشرفت قابل مشاهده‌ای برای چندین هفته، راکد مانده است.

به این ترتیب، بن‌بستی ایجاد شده و به نظر می رسد دولت بایدن از هزینه‌های سیاسی رسیدن به خط پایان، هراس دارد.

هشدارهای امنیتی درستی که نادیده گرفته شد

تعیین FTO در دوران دونالد ترامپ بسیار بحث برانگیز بود. ایران ماه‌ها پس از خروج یک‌جانبه و لغو تحریم‌های آمریکا، همچنان به توافق هسته‌ای پایبند بود. آمریکایی‌ها و شبه‌نظامیان شیعه عراقی متحد ایران در مجاورت هم برای بازپس‌گیری سرزمین‌های تحت کنترل داعش در عراق فعالیت می‌کردند و آتش‌بس آزمایشی هنوز برقرار بود. مقامات ارشد نظامی و اطلاعاتی هشدار دادند که قرار دادن سپاه در لیست سیاه FTO، آتش‌بس را شکسته و مستقیماً نیروها و پرسنل آمریکایی را با تهدید مواجه می‌کند و نسبت به این اقدام هشدار دادند.

بسیاری از کسانی که به مقامات کلیدی دولت بایدن تبدیل شدند نیز در آن زمان متوجه خطر بودند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه بایدن، در فوریه ۲۰۱۷ مقاله‌ای را در نیویورک تایمز نوشت و در مورد خطرات نامگذاری تروریسم برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 2017 هشدار داد و خاطرنشان کرد که دولت‌های قبلی از تعیین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این لیست خودداری کردند، زیرا «خسارت احتمالی بیشتر از منافع آن بود» و ممکن بود آمریکا و ایران را به سمت جنگ سوق دهد.

بلینکن با دقت بالایی هشدار داد که سپاه پاسداران با فشار آوردن به دولت وقت ایران برای خروج از توافق هسته‌ای، رها گذاشتن متحدان منطقه‌ای خود در اقدام علیه نیروهای آمریکایی و اخلال در تردد کشتی‌های خلیج فارس، پاسخ خواهد داد.

به همین ترتیب، اقدام امنیت ملی – کمپینی به رهبری جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کنونی و بن رودز مشاور سابق اوباما – این نامگذاری را به عنوان «یک تاکتیک خطرناک و خودشکننده دیگر که سربازان ما را به خطر می‌اندازد و در خدمت هیچ چیز نیست جز هدف دولت ترامپ برای نابود کردن این توافق هسته‌ای، تنها چیزی که برنامه هسته‌ای ایران را مهار کرده است» محکوم کردند.

علی‌رغم نگرانی‌های موجه، مخالفان دیپلماسی ایران، از کاخ سفید ترامپ خواستند تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به لیست FTO بیافزاید؛ به عنوان بخشی از راهبردی برای جلوگیری از احیای برجام توسط جانشین دموکرات احتمالی ترامپ. آنها متحدانی چون مایک پمپئو و جان بولتون را در کاخ سفید پیدا کردند که ترامپ را متقاعد کنند تا هشدارهای مقامات امنیتی را نادیده بگیرد و فشار را به حداکثر برساند.

جنگ سایه علیه جنگ اقتصادی

نگرانی های جامعه دفاعی و اطلاعاتی، همراه با نگرانی‌های مقامات فعلی دولت بایدن، پیش‌بینی کننده بود. ایران چند هفته پس از این نامگذاری،  شروع به توقف پایبندی خود به توافق هسته‌ای کرد، حملات متحدان ایران به مواضع آمریکا در عراق افزایش یافت، نفتکش‌های بین‌المللی در عملیات‌های پیچیده و مشکوک مورد اصابت قرار گرفتند و تأسیسات نفتی عربستان سعودی در ابقیق با موشک‌های کروز هدف حمله‌ای قرار گرفت که حوثی‌های یمن مسئولیت آن را بر عهده گرفتند.

ایران جنگ اقتصادی آمریکا را با جنگ سایه خود پاسخ داده بود. تقابلی که با سرنگونی یک پهپاد آمریکایی توسط ایران در ژوئن 2019 و سپس دستور دولت ترامپ برای ترور سردار [شهید] قاسم سلیمانی در ژانویه 2020، تقریباً به جنگ تمام عیار نزدیک شد.

اکنون، با حل و فصل توافق هسته ای به جز نقطه گیر FTO، این موضوع اینرسی خطر ایجاد می کند. دولت بایدن می تواند و باید ببیند که آیا می توان در ازای خروج از فهرست امتیازات غیرهسته ای از ایران دریافت کرد یا خیر. اما این بسیار اشتباه است که اقدامی از دوران ترامپ که آتش جنگ سایه بین ایالات متحده و ایران را بر سر توافق دوران اوباما که آمریکا را از انتخاب میان دوگانه ایران هسته‌ای و جنگ با ایران بر سر موضوع هسته‌ای محافظت می‌کرد، توافق موجود را به باد دهد. 

جایگزینی ضرر خالص با منافع امنیتی

به هر حال، حتی اگر عنوان FTO حذف شود، سپاه در شش راه تحریم باقی خواهد ماند. این گروه ذیل فهرست ویژه تعیین‌شده جهانی (SDGT) باقی خواهد ماند و مشمول تحریم‌های متعدد دیگری برای رسیدگی به [ادعاهای] حقوق بشری، برنامه موشکی و .... خواهد بود. درج سپاه در FTO از نظر فشار واقعی تقریباً چیزی اضافه نکرد و صرفاً یک ضرر خالص برای امنیت منطقه بود. حذف سپاه از نامگذاری FTO نه تنها دادن امتیاز نیست، بلکه حتی ممکن است در خدمت منافع ایالات متحده باشد.

با این حال، دولت با این خطر مواجه است که اجازه دهد سیاسی‌کاری در مسیر سیاستش قرار گیرد. جمهوری خواهان مانند سال 2015 انعطاف‌ناپذیر بوده اند، به استثنای سناتور کنتاکی، رند پال که از خصومت حزب خود در برابر دیپلماسی با ایران انتقاد کرده است.

تعداد معدودی از دموکرات‌ها در کمپین نابخردانه‌ای برای تحت فشار گذاشتن بایدن در برابر دادن انواع امتیازاتی که برای احیای توافق و مهار برنامه هسته‌ای ایران لازم است، به آنها ملحق شده‌اند. اما اکثریت قریب به اتفاق حزب دموکرات خواهان احیای برجام به سرعت، قبل از انتخابات میان دوره ای هستند.

همانطور که سناتور دموکرات کانکتیکات کریس مورفی از دولت خواست، «اگر توافق خوبی روی میز باشد، دولت بایدن باید آن توافق را امضا کند. بگذارید کار فروش آن توافق در کنگره را ما انجام دهیم. ما آن را انجام خواهیم داد، ما آرای آن را خواهیم گرفت».

بایدن نباید فرصت توافق را از دست بدهد

رایان کاستلو در پایان نوشت: توافق خوبی تنظیم شده است و به نظر می رسد روی میز باشد. مبارزه سیاسی کنگره بر سر توافق برنده مشخصی خواهد شد، زیرا دموکرات ها هر دو مجلس را کنترل می کنند و اکثریت قریب به اتفاق از توافق حمایت می کنند.

اما رسیدن به خط پایان نیازمند اراده سیاسی است. بایدن برای حفظ توافق و جلوگیری از رژه به سمت جنگ، باید آخرین قید و بندهایی که ترامپ بر سر را او گذاشته را بردارد. او باید تا زمانی که هنوز فرصت دارد این کار را انجام دهد.