به گزارش اکوایران، رجب طیب اردوغان حدود ۱۹ سال رییس‌جمهور ترکیه است و این مسئله باعث اقتدارگرایی در او شده که به مشاوره اقتصادی اقتصاددانان مخالف خود اهمیت نمی‌دهد.

سال قبل با قرار گرفتن ترکیه در لیست خاکستری اف ای تی اف ارزش پول ترکیه کاهش یافت. ولی رییس جمهور ترکیه در اقدامی خلاف انتظار وقتی نرخ تورم ۲۱ درصد بود، در ماه  دسامبر نرخ بهره را با کاهش چهار مرتبه ای، از ۱۹ درصد به ۱۴ درصد رساند.

 یکی از پایه های اساسی اقتصادی ترکیه توریسم است که با بروز کرونا، درآمد کشور ترکیه از این محل آسیب دید. اردوغان برای تحریک اقتصاد، تقویت رشد صادرات و افزایش اشتغال بر کاهش نرخ بهره بانکی و هزینه استقراض فشار آورده است. با کاهش نرخ بهره بانکی در شرایطی که هیجانات جامعه به خاطر قرارگیری در لیست خاکستری اف ای تی اف افزایش یافته بود، ارزش لیر ترکیه با  کاهش بی سابقه مواجه شد و قیمت هر دلار تا محدود ۱۶.۷ لیر رسید. در ۲۰ دسامبر رییس جمهور ترکیه برای نجات اقتصاد از بحرانی که سیاست هایش ایجاد کرده بود، گفت که بعضی از سپرده های لیر را در مقابل نوسانات ارز بیمه می کند. به ظاهر در کوتاه مدت این طرح جواب داد و از فردای اعلام این طرح به وسیله اردوغان لیر تقویت شد و سقوط یک ماهه خود را تا حد زیادی جبران کرد ولی دلیل اصلی تقویت لیر، عرضه و فروش میلیارد ها دلار از منابع ارزی ترکیه برای تقویت لیر توسط بانک مرکزی بود که موجب شد ذخایر ارزی رو به کاهش ترکیه بیشتر کاهش پیدا کند.

همزمان با کاهش نرخ بهره ترکیه و افزایش تورم این کشور، هزینه سوخت و مواد غذایی نیز به خاطر جنگ روسیه  و اوکراین افزایش یافت و فشار تورمی را در اقتصاد ترکیه افزایش داد ولی اردوغان با وجود افزایش تورم و مقدار منفی قابل توجه نرخ بهره واقعی سود بانکی را افزایش نداد‌ و سود بانکی بدون تغییر ماند. نرخ تورم ترکیه به بالای ۷۰ درصد رسیده است و پیش بینی می شود با ادامه شرایط ترکیه تورم سه رقمی را تجربه کند.

بلومبرگ موقعیت ژئوپلتیک، نرخ بهره واقعی منفی و تورم بالا را که بر لیر فشار می آورد دلیل تضعیف لیر میداند که در این شرایط بانک مرکزی هم توانایی و ابزار مناسب برای کنترل بازار را در اختیار ندارد.

افزایش تورم بر لیر فشار آورده و ارزش لیر در مقابل دلار در یکسال گذشته نصف شده است. لیر ترکیه بدتر از همه ارزها در یکسال گذشته عمل کرده است.

افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی باعث شده عرضه لیر برای خرید طلا و دلار افزایش یابد؛ مردم برای حفظ ارزش پس‌انداز خود  خرید طلا و ارز خارجی را افزایش داده اند‌ تا ارزش دارایی خود را در مقابل تورم و کاهش ارزش لیر حفظ کنند، قیمت مسکن نیز همگام با دلار در ترکیه در حال افزایش است. 

چندی پیش سلوا دمیر آلپ استاد اقتصاد دانشگاه کوچ استانبول از نگرانی خود برای فرار مغز ها گفت. او توضیح داد که وقتی شکاف دستمزد بین درآمدی که فرد در خارج از کشور به دست می آورد با درآمد داخل به شدت افزایش می یابد نگه داشتن آن فرد در کشور خیلی سخت می شود.

در یک نظرسنجی که از مردم ترکیه گرفته شده و در اکونومیست منتشر شده از هر سه نفر دو نفر گفته اند که بدون وام گرفتن نمی توانند نیازهای اولیه خود را برطرف کنند.

با تمام سختی‌هایی که ترکیه در یکسال گذشته به خاطر تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی تجربه کرده است حتی انتظار می رود شرایط لیر در مقابل دلار سخت تر شود.

ترک ها با سرعت بی سابقه لیر خود را به دلار تبدیل می کنند که این به کاهش بیشتر لیر دامن می زند. بیش از ۶۰ درصد سپرده های این کشور به ارزهای خارجی نگهداری می شود. مردم در حال از دست دادن اعتماد خود به بانک‌ها هستند. بانک مرکزی از دسامبر سال گذشته حدود ۲۰ میلیارد از ذخایر خود را برای کنترل قیمت لیر از دست داده است و تقاضا برای سپرده‌های تضمین شده افزایش یافته که با کاهش ارزش لیر به خاطر طرح بیمه لیر توسط اردوغان،  بانک مرکزی باید صدها میلیارد لیر پرداخت کند که بحران ارزی را پیچیده تر می کند. 

با پایین بودن نرخ بهره بدون ریسک و با وجود پیش بینی تورم سه رقمی برای ترکیه،  با شوک ریسک پریمیوم نرخ لیر ممکن است منفجر شود.

با تشدید فشار های تورمی و کاهش ارزش لیر، تظاهرات در ترکیه ایجاد شده که با ادامه این وضعیت عده ای از تحلیلگران سقوط اردوغان را پیش بینی میکنند.