تنها ایستگاه مقاوم مترو در برابر بمباران

بعد ازجنگ جهانی دوم پدیده روزگذشته بزرگ ترین حمله نظامی در اروپا محسوب می شود .مردم اوکراین درغیبت پناهگاه های جنگی درایستگاه های مترو پناه گرفتند.

عکس هایی که ازحضور مردم در مترو منتشر شد نشان می داد که سازه های شهری تا چه حد می توانند کارکردهای دوگانه داشته باشند . کارکرد نخست در نقش مستقیمی که برای آنها تعریف شده است و کارکرد دوم در زمان بحران . اما این کارکردها در سازهای شهری تهران لحاظ شده است ؟

به گفته مدیران شهری اکثرایستگاه های مترو در زمان بحران های طبیعی مثل زلزله ایمن هستند . اما سازندگان به مترو به بحران های غیرطبیعی مثل بمباران در زمان جنگ هم توجه داشته اند .

یکی از کارشناسان این حوزه می گوید :در ساخت ایستگاه های مترو به موضوع پدافند غیرعامل توجه نشده است زیرا هزینه های ساخت ایستگاه ها افزایش زیادی پیدا می کرد تنها ایستگاه متروی قیطریه در زمان مدیریت آقای هاشمی برای زمان های بحرانی مانند بمباران طراحی شد و این ایستگاه از این جهت با سایر ایستگاه های مترو متمایز است . هرچند که با تغییر مدیریت در مترو ، این ایستگاه هم نیمه کاره رها شد و بدون در نظر گرفتن بخش های پدافند غیر عامل به بهره داری رسید .

 او درخصوص این که ایستگاه های مترو تهران می توان محل مناسبی برای اسکان در زمان بمباران های احتمالی باشد هم می گوید :‌یکی از چالش های اصلی ایستگاه های متروی تهران نبود سرویس بهداشتی است که تنها برای کارکنان سرویس بهداشتی دارد .

به گفته این کارشناس شاید ایستگاه ها برای زمان بمباران طراحی نشده باشد اما به دلیل عمق ایستگاه ها محل مناسبی برای پناه گرفتن هستند . او تاکید می کند که طراحی ایستگاه های مترو برای چنین بحرانی ها بسیار هزینه ساخت را بالا می برد .

در مقاله‌ای با عنوان الزام پدافند غیرعامل در طراحی ایستگاه‌های مترو به قلم محسن کاملی، حسن حسینی امینی ،اسدالله سلمی و سیدباقر حسینی هم به طراحی ایستگاه های مترو در زمان جنگ اشاره شده است . در این مقاله آمده است که ایستگاه های مترو از جمله سازه های زیرزمینی است که دارای ماندگاری طولانی و بهره برداری پیوسته و کثرت استفاده کننده هستند، بنابراین در طراحی احداث و بهره‌برداری ایستگاههای مترو می باید به تناسب پیشرفته سلاح های دشمن اقدامات ضروری و مورد نیاز را انجام شود .

براساس نتایج تحقیق در بررسی الزامات معمارانه ایستگاه های مترو از نظر پدافند غیرعامل و حاکی از آن است که این الزامات در چهار دسته کلی اعم از الزامات طراحی، دسترسی و مکان یابی مدیریتی و الزامات دسته بندی می شود.

در این مقاله پیشنهاد شده است که برای چند منظوره بودن مترو از درب های متحرک و خم به جهت عدم انتقال موج انفجار استفاده شود همچنین پیش‌بینی خروجی های اضطراری ،در نظر گرفتن فضاهایی برای انبار آذوقه آب و سوخت ،از بین بردن نقاط تیزو گوشه و... استفاده از سطوح کف و دیوارهای سفید یا براق به عنوان الزامات طراحی پیشنهاد شده است .

دسترسی بین مترو و ابنیه ویژه یا فضاهای بیرونی برای ایمنی وسهولت تردد به دقت طراحی شود در خطوط مترو مسیرهایی پیش‌بینی شود که در صورت انهدام و انسداد بخشی از مترو امکان تداوم ارتباط با محیط پیرامونی فراهم شود در این راستا بهتر در خطوط مترو خروجی های اضطراری با آن به بیش از عمق محل تجمع پناهجویان ایجاد شودبرخی دیگر از پیشنهادات این مقاله برای استفاده چند منظوره از مترو است .