مدافع دلالی در فناوری؛درباره معاون جدید رئیسی

سرانجام آخرین بازمانده از دولت حسن روحانی از دولت ابراهیم رئیسی کنار گذاشته شد. ابراهیم رئیسی روز دوشنبه 28 شهریور روح الله دهقانی فیروزآبادی را جایگزین سورنا ستاری کرد و پرونده مدیران منصوب روحانی در دولت خود را بست.

دهقانی فیروزی آبادی که اصالتا اهل میبد یزد است در اولین روز از هیات دولت سال جاری نامه ای به ابراهیم رئیسی نوشت و در مقام رئیس جهاد دانشگاهی برای رفع نیازهای کشور اعلام آمادگی کرد. شهریور تمام نشده او به عنوان سرپرست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منصوب شد.

جست و جوی نام او در اینترنت نتایج جالبی دارد: اولین نکته خوش یمنی ماه های آخر هر فصل در سال جاری است. او  خرداد سال جاری رئیس جهاد دانشگاهی شد و شهریور معاون رئیس جمهور در حوزه فناوری.

نکته دیگر حضور او در هیات مدیره 9 شرکت از سال 1399 به بعد است شرکت هایی که یا وابسته به دانشگاه آزاد است یا زیر مجموعه دانشگاه شریف.

این نکته از این جهت جالب است که در گفت و گو با سایت بسیج دانشجویی گفته است سال هشتاد کارگر پاره وقت یک شرکت خودروسازی بوده است.

او دانش آموخته‌ی رشته‌ی هوافضای دانشگاه صنعتی شریف است. بعد از اتمام دوره‌ی دکتری عضو هیئت علمی دانشکده‌ی هوافضا همین دانشگاه شد در سال 1398 معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی شد و پس از آن پله های ترقی را خیلی زود طی کرد.

دیدگاهها:ارتباط صنعت با دانشگاه

از گفت و گوهای او می توان استنباط کرد منصوب جدید رئیسی دیدگاه های متفاوتی در حوزه های کاری خود دارد.

برای نمونه او مخالف ارتباط مستقیم صنعت و دانشگاه است و درباره دلایل مخالفت خود می گوید:

من با ارتباط صنعت با دانشگاه به کل مخالفم."یک قضیه‌ای هست به اسم حمار. قضیه‌ی حمار چی می‌گوید؟ قضیه‌ی حمار می‌گوید که اگر دو تا نقطه داشته باشیم، کوتاه‌ترین فاصله بین دو نقطه خط صاف است. اگر یک الاغ را بگذاریم اینجا، بعد بگوییم راه برو، حتی الاغ هم می‌فهمد که کوتاه‌ترین مسیر خط صاف است.این ساده‌انگارانه‌ترین حالتی است که میتوان به فرمایش یک رهبر داشت. می‌گوید صنعت با دانشگاه باید ارتباط داشته باشد. بعد ما نتیجه می‌گیریم که صنعت‌ها را بریزیم در دانشگاه و دانشگاه‌ها را بریزیم در صنعت. یعنی دقیقا قیمه‌ها را بریزیم در ماست‌ها. نمی‌شود."

راهکار تبدیل دانش به ثروت

او برای تبدیل دانش به ثروت یک راهکار دارد: دلال. می گوید این راهکار جهانی است و گره این چرخه در ایران را کمبود دلال می داند.

به اعتقاد دهقانی اتفاقی که بین شرکت‌های دانش‌بنیان و صنعت می‌افتد این است که دلال کم دارد. در دنیا نقش این دلال‌ها را بروکر‌های اقتصادی انجام می‌دهند. به آن‌ها می‌گویند کارگزار. کارش چیست؟ می‌رود صنعت را شناسایی می‌کند، دانش‌بنیان را هم شناسایی می‌کند و این دو را به هم وصل می‌کند. پس پورت ما شد دانشگاه، شرکت دانش‌بنیان، بروکر، صنعت. این سلسله مراتب بهتر کار می‌کند.

شراکت مدیران در لابی ها

دهقانی یک نگاه دیگر نیز دارد. از نظر او بدنه میانی حاکمیت کشور به دلیل جریان‌هایی که انتفاع می‌برند یا جریان‌های شکل‌گرفته به خریدهای خارجی علاقه‌مند هستند. بازرگانی‌ها و کارگزاری‌ها و منافعی که در این سال‌ها برای این منظور تعریف‌شده است.

او اعتقاد دارد با گفتن درست نمی شود و این‌گونه نیست که بگوییم از فردا نخرید و آن‌ها بگویند چشم! سال‌هاست زندگی‌ها، رفت‌وآمدها، درآمدهایی به این جریان وصل شده است. این منفعت چند میلیون دلاری با یک جریان خاص که در واردات از آن منتفع می‌شود به این زودی از بین نمی‌رود.

راهکار چیست؛ می گوید:یک نفر بیش از ۱۰ لابی می‌کند که یکی منفعت ببرد. اگر این یک منفعت را مشروع و قانونی در اختیار کارمند و همین مدیران میانی قرار دهیم، این پول حلال و مسئله هم حل می‌شود. سازوکار را باید طوری قرار داد که آن مدیر میانی سود خود را شرعی دریافت کند. 

دهقانی قبل از مسئولیت معاونت علمی و فناوری اعتقاد داشت:حوزه‌ی حاکمیت علم و فناوری با حاکمیت سیاسی خیلی فرقی نمی‌کند. طبق فرمایش حضرت امام کسی باید مسئول باشد که گرسنگی کشیده باشد نه اینکه بداند. شنیدن کی بود مانند دیدن؟باید کسانی در مصدر این امور قرار بگیرند که این فضا را درک کرده اند. نظام حاکمیتی در حوزه‌های مختلف در کشور متاثر از نظام حاکمیتی سیاسی است که منبع بسیاری از فسادهاست و حالا خیلی از اصلاحات. حتی اگر سیستم درست کار کند یک سری فساد‌های رانتی وجود دارد باز هم بعضی اشخاص کار خود را می‌کنند. گاهی حتی اگر این نظام درست هم باشد، باز میل دارند بروند آن طرف. اعتماد ندارند به تولید داخل.

او از امروز سکاندار بخش علمی و فناوری در دولت است، بخشی که از سال 85 تاسیس شد اما در دوره هشت ساله سورنا ستاری جهش کرد. باید دید دهقانی با یادگاری یادگار شهید منصور ستاری چه می کند؟ 

..