قدرت از غرب به شرق منتقل می‌شود؟ / روایت جنگ تجاری ترامپ علیه چین از زاویه هژمونی جهانی

به گزارش اکوایران، یک ضرب‌المثل عمومی درباره جنگ‌های تجاری این است که بهترین اقدام متقابل، انجام ندادن هیچ اقدام تلافی‌جویانه است.

به نوشته بلومبرگ، این نوع مناقشات به‌طور کلی در ابتدای امر دارای تأثیرات منفی هستند. افزایش تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی صرفا باعث افزایش هزینه‌ها برای مصرف‌کنندگان داخلی می‌شود و این موضوع بیش از جبران مزایایی است که تولیدکنندگان محلی ممکن است از قیمت‌های بالاتری که از تغییر هزینه دریافت می‌کنند، برخوردار شوند. بهترین راه‌حل، کنار ایستادن از این رقابت آسیب‌زننده به اقتصاد است، حتی با وجود تحریک شدید کشور هدف قرار گرفته توسط تعرفه‌ها.

این کنار ایستادن از درگیری‌ها برای عمده کشورها صدق می‌کند، اما چین که پس از اعلام تعرفه‌های جدید توسط دونالد ترامپ - رئیس‌جمهور آمریکا - در روز چهارشنبه، اقدام تلافی‌جویانه انجام داد و تعرفه واردات 34 درصدی بر تمام کالاهای آمریکایی وضع کرد، شاید یک استثنای نادر باشد.

این موضوع به خاطر این است که بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان دهه‌های اخیر را صرف ساخت اقتصادی کرده است که به نوعی «ضد جنگ» شده و هم اینک می‌تواند به‌طور گسترده در برابر ضربات ناشی از اقدامات تجاری خود مقاومت کند.

کالاهایی را در نظر بگیرید که آمریکا و چین به یکدیگر صادر می‌کنند. کالاهای اصلی که آمریکا از چین وارد می‌کند عمدتا شامل مواردی است که در فروشگاه‌های والمارت، سایر مراکز خرید یا سایت آمازون پیدا می‌شود: گوشی‌های هوشمند، کامپیوتر، کنسول‌های بازی، مبلمان، اسباب‌بازی و پوشاک. بر این کالاها تعرفه‌ 54 درصد وضع کنید - کاری که ترامپ انجام داده - و مردم آمریکا به‌زودی تأثیر آن را متوجه خواهند شد.

از سوی دیگر، جریان واردات چین از آمریکا بسیار متفاوت است؛ عمده واردات اصلی چین از ایالات متحده شامل کالاهای واسطه‌ای برای صنعت تولید خود است که دسترسی به آن‌ها برای یک مشتری معمولی، تقریبا غیرممکن است، مانند ال‌ان‌جی و نفت خام، تراشه‌های سیلیکونی و ماشین‌های ساخت تراشه، جت‌های هواپیما و پلاستیک.

تنها استتثنای واقعی، خودروها هستند و با توجه به جایگاه رقابتی بحرانی و پرچالش صنعت خودروی آمریکا در چین، از بین بردن بقایای بیوک، شورولت و فورد در بازارهای چین می‌تواند یک «مرگ شیرین» تلقی شود.

یک نکته قابل توجه در نمودارهای بالا اندازه نسبی قسمت‌های مشکی، خاکستری و آبی است. چین تمایل دارد نقش کاملا مسلطی در واردات کالاهای ایالات متحده داشته باشد و تغییر به‌سوی تأمین‌کنندگان جایگزین را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی سخت‌تر کند.

در مقابل، آمریکا تقریبا در تمام محصولات اصلی یک تأمین‌کننده نسبتا کوچک برای چین است، البته به غیر از موتورهای جت و در مقیاسی کوچک‌تر، سویا.

در همین حال، اگر بازار آمریکا به روی چین بسته شود، دومین اقتصاد بزرگ جهان بازارهای گسترده و متنوعی برای صادرات خود دارد، یعنی همانطور که قسمت‌های آبی رنگ و نسبتا بزرگ نمودار اول نشان می‌دهد.

این یک موضوع مهم در زمانی است که شما درباره توانایی هر کدام از این دو کشور در تحمل یک جنگ تجاری طولانی‌مدت فکر می‌کنید. عمده تأثیر تعرفه‌های ترامپ بر دوش شهروندان آمریکایی و رأی‌دهندگانی می‌افتد که پیش از این به‌مدت چهار سال شاهد تورم بالاتر از سطح هدف بوده‌اند و تجربه بالاترین سطح نرخ‌های بهره در حدود دو دهه اخیر را از سر گذرانده‌اند.

تعرفه‌هایی که از سوی چین وضع شده‌اند، یک گروه بسیار متفاوت را هدف قرار می‌دهد؛ کسب‌وکارهایی که در سومین سال از دوران تورم منفی قیمت تولید کننده قرار دارند و نرخ بهره وام اولیه نیز در پایین‌ترین سطح ثبت‌شده تاکنون قرار گرفته است. حتی قیمت‌های مصرف‌کننده در چین در حال حاضر با کاهش روبه‌رو است.

این بدان معناست که چین همچنان دارای فضای مانورپذیری لازم برای جذب تأثیر تعرفه‌ها در سمت عرضه است، در حالیکه اقتصاد آمریکا دارای این فضا برای مانورپذیری نیست.

حتی اگر شرکت‌های چینی درد اقتصادی ناشی از تعرفه‌ها که باعث کاهش حاشیه سود آن‌ها شود را احساس کنند، احتمال کمتری دارد که از این موضوع شکایت کنند. جک ما، بنیان‌گذار هلدینگ علی‌بابا گروپ، پس از‌ آنکه در سال 2020 از قوانین مالی بین‌المللی انتقاد کرد که باعث شد مقامات داخلی چین اظهارات او را حمله‌ای به مدیریت پلتفرم پرداخت‌های علی‌بابا یعنی Ant Group Co. توسط خودشان بدانند، نزدیک به پنج سال از انظار عمومی ناپدید شد.

برای شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، جراحتی که خود ترامپ ایجاد کرده است، یک فرصت محسوب می‌شود. چین می‌تواند خود را به‌عنوان یک نماینده بهتر برای نظم بین‌المللی قانون‌محور عرضه کند، در حالیکه ایالات متحده تلاش بسیار زیادی برای ایجاد این سیستم انجام داد. دومین اقتصاد بزرگ جهان همچنین خود را به‌عنوان یک شریک تجاری و سرمایه‌گذاری دوستانه‌تر برای 85 درصد از اقتصاد جهانی که در داخل مرزهای آمریکا نیست، نشان خواهد داد. این موضوع رویای جایگزینی آمریکا به‌عنوان قدرت هژمون جهان را در دسترس قرار می‌دهد.

از زمان آغاز نخستین جنگ تجاری در سال 2018، آمریکا و چین در حال جدا کردن اقتصادهای خود از یکدیگر بوده‌اند، اما چین این کار به‌شکل بسیار بهینه‌تری انجام داده است. در حالیکه میزان صادرات آمریکا به چین با کاهش 6.6 درصدی به 17.2 درصد رسیده است، سهم چین از واردات آمریکا تنها 4 درصد کاهش یافته و به 18.5 درصد رسیده است. رئیس‌جمهور چین همچنین از شرایط حاضر برای ایجاد روابط با دیگر کشورهای تجاری استفاده می‌کند؛ این در حالیست که دولت ترامپ در حال تنبیه متحدان خود با تعرفه‌هایی است که سطح آن‌ها چندان کمتر از تعرفه‌های وضع‌شده بر پکن نیست.

آگر آمریکا می‌خواهد از آینده‌ای جلوگیری کند که در آن چین می‌تواند روابط نزدیک‌تر با دیگر کشورها و ایفای نقش‌های مهم در بلوک‌های تجاری مانند «مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای» - که شامل عمده اقتصادهای بزرگ شرق آسیا می‌شود - را ایجاد کند و از این طریق قدرت بیشتری بگیرد، برنامه تعرفه‌ای ایالات متحده دارای بدترین نتیجه ممکن خواهد بود.

اقتصاد چین در حال حاضر دارای مشکلاتی است، اما تجارت بین‌المللی یکی از این مشکلات نیست. اگر جهان در حال آماده شدن برای یک جنگ تجاری طولانی‌مدت است، رعب‌انگیزترین رقیب ترامپ پیش از این خود را تقویت کرده است.