انتظار بهبود تولیدات صنعت، کمرنگ شد

به گزارش اکوایران، طبق آمار شاخص مدیران (شامخ) خرید منتشر شده توسط اتاق بازرگانی ایران در خرداد ۱۴۰۲، شامخ کل اقتصاد و شامخ بخش صنعت در این ماه ریزش داشته اما وضعیت این شاخص بدتر نشده است.

به عبارت دیگر، سرعت بهبود وضعیت این شاخص در کل اقتصاد و بخش صنعت با کاهش همراه بوده است. طبق این آمار، در خرداد امسال کاهش تقاضای اقتصاد، افزایش قیمت کالاها و هزینه‌های تولید و دسترسی به نرخ ارز مهمترین عوامل کاهش شامخ بوده است.

معرفی شاخص مدیران خرید (شامخ)

یکی از مهمترین شاخص‌های اقتصادی که ماهیانه توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌شود، «شامخ» است. شامخ مخفف «شاخص مدیران خرید» است. شامخ یک شاخص بین‌المللی است که توسط بسیاری از کشورهای دنیا محاسبه می‌شود. این شاخص بر اساس پرسشنامه به دست ‌می‌آید و یک تصویر آنی از شرایط اقتصاد کلان و بخش صنعت ارائه می‌کند.

به بیان دیگر، مدیران شرکت‌ها به صورت ماهیانه اقدام به پاسخ‌دهی به یک پرسشنامه می‌کنند که حاوی چند سوال است؛ از میزان تولید محصولات گرفته تا انتظارات تولید در ماه آینده، سوالاتی است که مدیر یک مجموعه به آنها پاسخ می‌دهد. باید دقت کرد که مدیران با توجه به شرایط فعلی و واقعی کسب و کار خود به سوالات پاسخ می‌دهند، نه طبق نظرات شخصی و حدسیات خود. 

پاسخ‌دهندگان سه گزینه برای پاسخ به سوالات دارند؛ وضعیت نسبت به ماه قبل بهتر شده،‌ بدتر شده و تغییری نکرده. وضعیت بهتر معادل عدد یک، وضعیت بدتر معادل عدد صفر و وضعیت خنثی معادل عدد ۰.۵ است. برای محاسبه شامخ، درصد پاسخ دهندگان به سوالات را در نمره سوال ضرب می‌کنند. حاصل نشان دهنده شامخ آن بخش است. برای مثال اگر ۱۰۰ درصد پاسخ‌دهندگان گزینه بهتر شده است را انتخاب کنند شامخ معادل ۱۰۰ و اگر گزینه بدتر شده است را انتخاب کنند شامخ معادل صفر خواهد شد. همچنین اگر گزینه خنثی توسط همه مدیران انتخاب شود شامخ رقم ۵۰ را نشان خواهد داد. ۵۰ نشان دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه گذشته است. هرچه عدد شامخ از ۵۰ بالاتر باشد نشان دهنده بهتر شدن اوضاع نسبت به ماه قبل است. و بزرگتر بودن این عدد سرعت بهتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد. از طرفی هرچه این شاخص از ۵۰ پایین‌تر باشد نشان دهنده بدتر شدن اوضاع است و هرچه شامخ پایین‌تر باشد به معنای افزایش سرعت بدتر شدن اوضاع نسبت به ماه قبل است.

افت تقاضا عامل ریزش شامخ کل اقتصاد 

بر طبق شامخ منتشر شده از خرداد ماه ۱۴۰۲ شامخ کل اقتصاد به عدد ۵۳.۲۸ رسیده است که نسبت به اردیبهشت ماه کاهش داشته است به عبارت دیگر انتظار سرعت بهبود وضعیت اقتصاد در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه کمتر شده است. تقریبا اکثر شاخص‌های شامخ کل اقتصاد نسبت به ماه قبل افت داشته ولی صرفا سرعت بهبود وضعیت آنها کاهش پیدا کرده است. از میان شاخص‌ها، تنها موجودی انبار در این ماه نسبت به ماه قبل بهتر شده است. شاخص موجودی انبار در این ماه به ۵۳.۴۲ رسیده است که نشان دهنده انتظار بهتر شدن وضعیت موجودی انبار شرکت‌ها در این ماه است. میزان سفارشات جدید و موجودی مواد اولیه در این ماه نه تنها نسبت به ماه قبل شاهد ریزش بوده بلکه وضعیت آنها از حالت بهبود به حالت بدتر شدن تغییر پیدا کرده است. به عبارتی نوسانات قیمتی ، بالا بودن قیمت‌ها و مشکل عدم تخصیص و دسترسی به ارز باعث شده تا موجودی اولیه شرکت‌ها کاهش پیدا کند. همچنین کاهش تقاضا وکاهش قدرت خرید مردم در این ماه باعث کاهش میزان سفارشات جدید شده است و به تبع آن موجودی انبار شرکت‌ها رشد پیدا کرده است.

کمترین میزان شامخ صنعت در پنج ماه اخیر

بر اساس آمارهای شامخ بخش صنعت، شامخ کل صنعت به کمترین میزان خود در ۵ ماه گذشته رسیده است. شامخ صنعت در این ماه معادل ۵۵.۳ بوده است که نسبت به ماه قبل از خود حدود ۱۲ واحد ریزش را تجربه کرده است.  تمام شاخص‌ها در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه کاهش داشته است ولی هیچ یک از شاخص‌ها نشان از بدتر شدن وضعیت نمی‌دهد تنها انتظار سرعت بهبود وضعیت در صنعت در این ماه کاهش پیدا کرده است. بیشترین کاهش سرعت بهبود در شاخص‌ها برای مقدار تولید محصولات، میزان سفارشات جدید و میزان فروش محصولات است. در این ماه تقاضا در بخش صنعت افت داشته که باعث بدتر شدن شاخص فروش محصولات و سفارشات جدید شده است. همچنین نرخ افزایش قیمت‌ها که ناشی از فشار دستمزدها و کاهش تقاضا بوده از نرخ تورم هزینه‌های تولید بالاتر بوده است. به بیان ساده‌تر هزینه‌های تولید رشد بیشتری نسبت به نرخ افزایش قیمت‌ها داشته که باعث کاهش افت تولید محصولات در این ماه شده است.