توزیع ایمنی مبادلات چک در کشور؛ رکوردزنی البرز در مرداد

به گزارش اکوایران، آمارهای مربوط به مبادلات چک‌ها در نیمه تابستان 1402 منتشر شده است. داده‌ها نشان می‌دهد مجموع مبالغ مبادله شده به وسیله چک در مرداد 1402 حدود 495 هزار و 280 میلیارد تومان به ثبت رسیده است. همچنین میانگین مبلغ هر چک کشیده شده در مرداد 1402 تقریبا معادل با 62 میلیون تومان برآورد می‌شود. 

نیمی از ارزش معاملات چکی متعلق به پایتخت است

در میان تمامی استان‌ها، بیشترین میزان مبادلات چک را پایتخت ایران به خود اختصاص داده است. به همین ترتیب بیش از 242 همت (تقریبا 49 درصد کل مبادلات چکی) ارزش کل چک‌های مبادله شده در مرداد 1402 در تهران بوده است. 

در جایگاه بعدی اصفهان با 40.3 همت ارزش مبادلات چکی، و در جایگاه سوم خراسان رضوی با چک‌های مبادله‌ای به ارزش 26 همت قرار گرفته‌اند. 

نسبت چک‌های برگشتی و سرانه هر چک در تهران، اصفهان و خراسان

بررسی آمارها نشان می‌دهد تنها 11.6 درصد از چک‌های مبادله شده در تهران برگشت خورده‌اند. در مقابل نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در اصفهان معادل 14.6 درصد و در خراسان رضوی حدود 14.3 درصد به ثبت رسیده است. 

عملا هرچه میزان مبادلات در یک استان بیشتر و نسبت چک‌های برگشت خورده کمتر باشد، احتمالا رونق اقتصادی آن شهر بالاتر و توان افراد برای پرداخت بدهی‌های خود بیشتر است. 

آمارها نشان می‌دهد میانگین مبلغ هر چک کشیده شده در استان تهران حدود 96 میلیون و 150 هزار تومان، در استان  اصفهان 47 میلیون و 490 هزار تومان و در استان خراسان رضوی 46 میلیون و 270 هزار تومان به ثبت رسیده است.

استان‌هایی با کمترین میزان استفاده از چک در مبادلات

در مقابل مشاهده می‌شود شهر ایلام با چک‌های مبادله‌ای به مبلغ 260 میلیارد و کهگیلویه و بویراحمد مجموعا 360 میلیارد تومان، کمترین ارزش مبادلات با چک را میان سایر استان‌ها رقم زده است. به همین ترتیب ارزش هر یک از چک‌های معاملاتی در استان ایلام حدود 40 و در استان کهگیلویه و بویراحمد تقریبا 43 میلیون و 400 هزار تومان بوده است. 

به‌طور کلی هرچقدر یک شهر صنعتی‌تر و دارای پتانسیل‌های بیشتری برای فعالیت اقتصادی باشد، ظرفیت استفاده از چک در مبادلات نیز بالاتر رفته و ارقام آن درشت‌تر می‌شود. برخی از کارشناسان عقیده دارند ارزش چک‌های مبادله‌ای استانی و نسبت وصول آنها می‌تواند انعکاس دهنده شرایط اقتصادی یک استان باشد. 

یک پنجم چک‌ها در این استان‌ها برگشت خورده است

بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی بیشترین چک‌های برگشت خورده در مرداد 1402 در استان‌های اردبیل، لرستان و کردستان به ثبت رسیده است. داده‌ها نشان می‌دهد در این استان‌ها حدود یک پنجم از چک‌های کشیده شده، برگشت خورده‌اند. این درحالیست که میانگین نسبت چک‌های برگشتی در کل کشور معادل 13.3 درصد کل چک‌های مبادلاتی است. البته در تمامی این گزارش نسبت چک‌های وصولی و برگشتی براساس مبلغ و ارزش چک‌ها محاسبه شده و تعداد آنها مد نظر نبوده است؛ بلکه انعکاس تعداد چک‌ها در مبالغ سرانه هر چک نمایان شده است. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از 97 درصد چک‌های برگشت خورده در این شهرها به دلیل عدم موجودی کافی در حساب افراد بوده است.

استان‌هایی با بهترین عملکرد در وصول چک‌های مبادله‌ای

برگشت خوردن چک‌های افراد می‌تواند ناشی از عدم تطبیق واقعیت اقتصادی با انتظارات ذهنی افراد از آینده باشد، به عبارت دیگر فرد زمان کشیدن چک انتظار داشته بتواند بدهی‌ خود را در سررسید معین پرداخت کند اما به دلایلی مانند تورم یا نوسانات یا ... این اتفاق رخ نداده است. 

در مقابل بهترین عملکرد در وصول چک‌ها مربوط به استان‌های تهران و البرز بوده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد در این استان‌ها تقریبا تنها 11.5 درصد از چک‌های معامله شده وصول نشده و برگشت خورده‌اند.