به گزارش اکوایران؛ کمبود نیروی کار، چه در سطوح ماهر و چه ساده، به یکی از چالش‌های اصلی فعالان اقتصادی در ایران تبدیل شده است. این معضل نه تنها زنگ خطر را برای تولید و خدمات به صدا درآورده، بلکه به عنوان یکی از شاخص‌های اثرگذار در گزارش شاخص مدیران کل (شامخ) نیز مورد توجه قرار گفته است. فعالان اقتصادی معتقدند کمبود نیروی کار در بخش‌های مختلف اقتصادی مخاطرات بسیاری به همراه دارد و با این شرایط باید استفاده از نیروی کار خارجی شکل قانونی به خود گیرد.

در شانزدهمین نشست کمیسیون بهبود محیط کسب‌وکار و رفع موانع تولید اتاق بازرگانی تهران، رئیس این کمیسیون با اشاره به کمبود محسوس نیروی کار در بخش تولید، عنوان کرد که این مساله در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان نیز مطرح شده و پیشنهاد صنعتگران به وزارت کار این بوده است که به‌کارگیری نیروی کار خارجی، از جمله اتباع افغانستانی، به رسمیت و قانونی شناخته شود.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، محمدرضا نجفی‌منش با تقسیم مهاجران به سه دسته گفت: برخی از اتباع خارجی به شکل قانونی در بازار کار حضور دارند و فعالیت می‌کنند؛ گروه دیگری هستند که هرچند دارای مدارک قانونی هستند، اما آن را تمدید نکرده‌اند و دسته سوم اتباعی هستند که به طور کلی به صورت غیرقانونی وارد کشور شده‌اند. پیشنهاد ما به اداره کار این است که با توجه کمبود نیروی کار که باعث شکل‌گیری یک رقابت مخرب در شهرک‌های صنعتی شده است، وارد کردن نیروی کار اتباع به بازار کار اقدامی گریزناپذیر است.

محمد اصابتی، مشاور کمیسیون بهبود محیط ‌کسب‌وکار نیز با اشاره به گروه دوم مهاجران که نجفی‌منش نام برد، گفت: این گروه کارت اقامت دارند اما فاقد کارت اشتغال هستند و از نظر من گروهی هستند که قابلیت جذب در بازار کار ایران را دارند؛ چون گروه اول یا کار دارند یا اساسا مساله کار کردن ندارند. گروه سوم هم که غیرقانونی وارد شده‌اند و مسأله امنیتی دارند. در نهایت این گروه دوم هستند که می‌توانند به بازار کار رسمی کشور اضافه شوند.

نگرانی‌ از استفاده نیروی کار ارزان

همچینن مهدی نوروزی، دبیر جامعه ممیزی و بازرسی ایران، با اشاره به تجربه مشابه در زمان ساخت متروی تهران تاکید کرد که در آن زمان قیمت پایین نیروی کار خارجی، بازار نیروی کار ایرانی را مختل کرد و امروز باید دقت داشت که آن تجربه تکرار نشود و رقابت منفی در بازار کار بین نیروی کار خارجی و داخلی شکل نگیرد.

نجفی‌منش نیز در پاسخ به این نگرانی از ارزان نبودن نیروی کار خارجی نسبت به داخلی گفت و افزود: با توجه به کاهش قابل توجه ارزش پول ملی، امروز برای کارگر افغان هم مقرون به صرفه نیست با دستمزد پایین کار کند ضمن اینکه اساسا صنایع در پی نیروی کار ارزان نیستند بلکه برای ما مهم است کارگری که در بنگاه تولیدی آموزش دیده و کار یاد گرفته در بنگاه بماند. ضمن اینکه حتماً و قطعاً اولویت ما کارگر ایرانی است.

رئیس کمیسیون، همچنین با اشاره به جمعیت 10 میلیون نفری مهاجران در امارات و اینکه استفاده از نیروی کار خارجی مساله جدیدی در تاریخ بشر نیست، گفت: ترک‌ها مشارکت بالایی در توسعه آلمان داشتند‌. ما هم باید از این فرصت استفاده کنیم و شرایط بهتری برای اتباع خارجی فراهم کنیم. در حال حاضر نرخ رشد جمعیت ما کم است و نیروی انسانی کشور نیاز بازار کار را تامین نمی‌کند و چه امروز و چه آینده به نیروی کار خارجی نیاز داریم.

 کاهش تمایل به کار

هم‌چنین آرمان خالقی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به اینکه قانون ساماندهی اتباع خارجی در دستور کار مجلس قرار دارد، به تجربه خوب و مثبت آلمان در این زمینه اشاره کرد. او گفت: بین ۸ تا ۱۰ میلیون افغانستانی در ایران زندگی می‌‌کنند که اخیرا، موجب تشدید نگرانی در میان برخی از شهروندان در مورد دسترسی به خدمات، امنیت و حتی تغییر نسلی در بلندمدت شده است.

خالقی با تاکید بر اینکه بحث ما در حوزه اخلاق نیست، گفت: ما باید برای این مشکل راه‌حل‌هایی از سوی اتاق بازرگانی تهران ارائه دهیم که جامع و وصل‌کننده باشد و همه جوانب امر و نگرانی‌های جامعه مدنی و فعالان اقتصادی در آن دیده شده باشد.

او همچنین با اشاره به شکاف بسیار زیاد میان نیروی کار موجود و لازم افزود: این مساله لزوما به بیکاری ارتباط ندارد، بلکه به این مساله نیز وابسته است که تمایل به کار کردن میان افراد کاهش یافته است که خود دلایل متفاوتی دارد.

علی تقوی‌فرد، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز به تجربه مهاجرپذیری آلمان بعد از جنگ سوریه اشاره داشت و گفت: آلمان میلیون‌ها مهاجر جنگ‌زده سوری را پذیرفت چون علاوه بر مباحث انسانی، نیروی کار احتیاج داشت؛ طبیعی است که در میان این مهاجران تعدادی هم بزهکار شوند اما عمده آنها نیروی کار مناسب و بعدها شهروندان خوب آن کشور خواهند شد.

او در ادامه به این نکته اشاره کرد که ما در ایران چنین احترامی برای نیروی کار مهاجر از جمله افغانستانی‌ها قائل نشدیم و حتی رفت‌وآمدها آنها یا تحصیل فرزندانشان مشکلاتی هم ایجاد کردیم و روشن است که ما با کمبود نیروی کار مواجه هستیم و این مساله باید حل شود؛ اگر برای حل آن گره‌های امنیتی وجود دارد این وظیفه دستگاه‌های امنیتی است که به آن بپردازند. ضمن اینکه گاهی سخنانی می‌شنویم که بسیار متعصبانه است.