صیدی: فرار سرمایه از بورس را قبول ندارم

به گزارش اکوایران؛ امروز دوشنبه 28 آبان ماه 1403، نشست صبحانه کاری تعدادی از فعالان بخش خصوصی  با رئیس سازمان بورس و ارواق بهادار در اتاق بازرگانی ایران بود. در این نشست صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران  گفت: چندین سال است که اقتصاد ایران به‌سختی مدیریت می‌شود و متناسب با این وضعیت، بورس به دلیل عدم اعتماد مردم و فعالان اقتصادی به سیاست‌های اقتصادی، جایگاه خود را در اقتصاد از دست داده است.

او ادامه داد: در بیشتر کشورها، فعالیت‌های بورس به‌گونه‌ای است که واحدهای اقتصادی را از سرمایه‌های بانکی و تسهیلات آن بی‌نیاز می‌کند؛ اما در ایران چنین روندی را شاهد نیستیم و فعالان اقتصادی به دلیل شرایط بورس، وابسته به بانک‌ها هستند و بانک‌ها هم به دلیل نبود منابع و لزوم توجه به تسهیلات تکلیفی، نمی‌توانند پاسخگوی نیاز واحدها باشند.

رئیس اتاق ایران تأکید کرد: امروزه به دلیل بی‌اعتمادی به برنامه‌های دولت پول‌های خرد در خانه‌ها و صندوق‌ها بدون استفاده منجمد شده است. برای برون‌رفت از این وضعیت باید اعتماد مردم را جلب کرد تا بتوانیم از این سرمایه‌ها به نفع اقتصاد استفاده کنیم. بورس باید در اختیار همه مردم قرار بگیرد و برای پروژه‌های بزرگ منابع لازم را فراهم کند.

در بخشی دیگر، حسن‌زاده گفت: برای اینکه شرکت‌ها بتوانند در بورس حضور داشته باشند، لازم است تسهیل گری شود. ضمن اینکه همه نظارت‌ها و محاسبات، قانونی باشد، لازم به تسهیل گری است.

او ادامه داد: بی‌اعتمادی از آنجایی ناشی می‌شود که چند سال قبل، مردم به دلیل سیاست‌های نادرست دولت، بخشی از سرمایه خود را در بورس از دست دادند. هنوز این تجربه تلخ از ذهن مردم پاک نشده و لازم است رئیس سازمان بورس و اوراق بهادر در رسانه‌ها در این زمینه به مردم توضیح دهد. متأسفانه مردم بدون اطلاع درست، وارد بورس شدند و بخشی از سرمایه خود را از دست دادند. همه آنچه بر بورس ایران در سال‌های قبل، گذشته، از ذهن مردم، پاک نمی‌شود و این موارد نیاز به شفاف‌سازی دارد.

نرخ تشکیل سرمایه در ایران نگران‌کننده است

در صبحانه‌کاری امروز اتاق ایران، حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادر با اشاره به جایگاه اتاق ایران در اقتصاد، گفت: فشارهای زیادی به اقتصاد کشور تحمیل شده که بخشی از این مشکلات به تحریم و بخشی به حکمرانی شرکت‌ها و بهره‌وری پایین برمی‌گردد؛ برای همین نرخ تشکیل سرمایه و نرخ رشد اقتصادی پایین آمده است.

او با اشاره به اینکه بر اساس برنامه چشم‌انداز 20 ساله، قرار بود میانگین رشد سالانه اقتصاد کشور به 8 درصد برسد و در سال 1404 در رتبه اول منطقه قرار بگیریم، گفت: اقتصاد با ناملایمات بسیار مواجه شد و در حال حاضر بر مبنای ارزش اسمی سرمایه، در رتبه چهارم منطقه، بعد از عربستان و ترکیه، امارات قرار داریم. همچنین در شاخص برابری قدرت خرید، رتبه سوم را داریم؛ هرچند در کنار رتبه، فاصله ما با دیگر کشورها مهم است.

او ادامه داد: اوایل دهه 80 شانه‌به‌شانه این کشورها حرکت می‌کردیم و فاصله کمتر بود و حتی گاهی ما جلوتر از آنها بودیم؛ اما در 5 سال اخیر نرخ تشکیل سرمایه منفی شده است. سرمایه کفاف پوشش استهلاک را نمی‌دهد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: نرخ تشکیل سرمایه در ایران وضعیت نگران‌کننده‌ای است. دغدغه اول کشور که مورد تأکید همه است، نرخ رشد و تشکیل سرمایه پایین است.

او تصریح کرد: تشکیل سرمایه از مسیر بازار پول و سرمایه انجام می‌شود؛ اما در ایران، سهم بازار سرمایه در این فضا کم بوده و نهایتاً به حدود یک‌پنجم یعنی 20 درصد می‌رسد و 80 درصد به بازار پول اختصاص دارد.

صیدی با بیان اینکه این وضعیت خوب نیست، افزود: در بقیه کشورها نظام بانکی مسلط نیست و در کشورهای با ناخالص داخلی بالا این نسبت 50 به 50 است.

رئیس سازمان بورس در بخش دیگری از نشست، گفت: بورس به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر، کاری نمی‌تواند بکند مگر با اعتبار اعضایشان. اعتمادی که در بازار سرمایه به دلیل نااطمینانی در کشور، موقعیت جغرافیایی سیاسی مسائل منطقه، رفتار سیاست‌گذاران خدشه‌دار شده است. همچنین تصمیم خلق‌الساعه واقعاً سرمایه‌گذار را نگران می‌کند.

صیدی ادامه داد: سرمایه‌گذار نه راجع به فروش محصول و نه مواد اولیه و نهاده تولید اطمینان ندارد. این رفتار باعث شده که بازار مالی که حساس‌تر است، آسیب ببیند. مردم دارایی فیزیکی را در شرایط عدم اطمینان مطمئن‌تر می‌دانند. برای همین ملک اعتبار دارد. در این وضعیت به اوراق سهام شاید اعتماد کمتری دارند و این رفتارهاست که بر اقتصاد اثر دارد. در این شرایط قیمت اوراق هم جابه‌جا می‌شود و نظام حکمرانی با تصمیم‌های متفاوت سرمایه‌گذار و بازار مالی را نگران می‌کند.

صیدی افزود: تولیدکننده ما به وضعیت کوتاه‌مدت نگاه می‌کند. باید آسیب‌های بازار سرمایه را بشناسیم. ریسک‌های سیستماتیک سیاسی، نظام کلان تصمیم‌گیری و ... بر بورس اثر دارد. بورس مثل دماسنج نتیجه تصمیم‌ها را نشان می‌دهد. قیمت‌گذاری دستوری علیه بورس است.

او گفت: در همین بازار بخشی از اعتماد مردم خدشه‌دار شده ولی بازهم حداقل 2 میلیون نفر فعال بورسی داریم که بیش از 50 درصد از بازار بورس و سهام بازدهی گرفته‌اند. البته شاخص برآیند کل بازار است. هر اتفاقی در سیاست‌های کلان بیفتد، بر بورس اثرگذار است.

صیدی همچنین با اشاره به صدور اوراق دولتی، گفت: قرار بود در این اوراق، سهم دولت 20 یا 30 درصد باشد اما الآن چنین نیست. اما نمودارها نشان می‌دهد از سال 94 به بعد اوراق بدهی دولتی بالاتر رفته و اوراق متعلق به بخش خصوصی پایین آمده است. حدود 87 درصد اوراق بدهی، دولتی است و بقیه بخش خصوصی است. باید این سهم به سمت 50- 50 برود و این در افق سه‌ساله انجام شود.

صیدی افزود: برای اینکه بورس به ارزش واقعی خودش برسد، نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. بسیاری از شرکت‌ها ارزش ذاتی دارند و متأسفانه کم اظهاری می‌شود و همه این رفتارها در وضعیت بورس اثر دارد. برای اینکه بورس به حداقل میزان تولید ناخالص داخلی ما در محیط اقتصادی خود با 400 میلیون نفر در منطقه سروکار داریم؛ این بازار تشنه عرضه کالا و محصول است. 

وعده شفافیت در شرکت‌ها 

در بخشی از نشست سایر فعالان اقتصادی به نقد شرایط کنونی پرداختند. برخی از پالایش نمادهای بورسی بدون توجه به فشارهای سیاسی صحبت کردند.  برخی  از اعضا از جمع آوری پول‌های سرگردان صحبت کردند. اجرای پروژه‌های مشترک بورس با اتاق‌های سراسر کشور درخواست برخی دیگر از اعضا بود. جای خالی شرکت‌های تأمین مالی در استان‌ها و جای خالی شفافیت مباحث دیگری بود که مطرح شد. آنها خواستند  سرمایه‌های خرد کشاورزان را فراموش نشود. درضمن تاکید کردند، بورس به نهاد رگولاتور نیاز دارد.

صیدی در واکنش به اظهارات آنها گفت: حمایت از سهامداران خرد یکی از وظایف ماست و به آن توجه داریم. این حمایت یعنی شرکت‌ها درست فعالیت کرده و شفاف باشند، سود خود را به‌درستی توزیع کنند و البته دولت هم دست در جیب سهامدار خرد نکند. بااین‌حال پوشش بیمه و ریسک سهامدار خرد را نیز دنبال می‌کنیم.

او در مورد نرخ سود با اشاره به مذاکرات سازمان بورس و بانک مرکزی، اظهار کرد: حرف ما این بود که تا کسری بودجه را رفع نکنید نمی‌توانید نرخ سود را پایین بیاورید. نرخ سود همه ما را گرفتار کرده و ریشه آن‌هم در کسری بودجه است. تا تورم اصلاح نشود نمی‌توان انتظاری برای اصلاح نرخ سود داشت. بهای تمام‌شده تولید باید پایین بیاید و تورم هم باید کنترل شود.

رئیس سازمان بورس با بیان اینکه حاکمیت شرکتی یکی از برنامه‌های 17 گانه ماست، گفت: این نگاه که فرار سرمایه از بورس رخ داده را قبول ندارم. سرمایه فقط از یک صندوق یا سهام به صندوق و سهام دیگر منتقل می‌شود. با همه این‌ها ما به دنبال افزایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به بورس هستیم که یکی از برنامه‌ها توجه به حاکمیت شرکتی است.

صیدی با بیان اینکه تلاش می‌کنیم با ایجاد شفافیت ارزش ذاتی و ارزش اسمی بازار سهام را به هم نزدیک کنیم، افزود: بورس کالا قیمت را تعیین نمی‌کند. و عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می‌کند. هرچقدر تعداد عرضه‌کننده‌ها و تعداد تقاضاکنندگان در بورس افزایش یابد به همان اندازه کمتر کسی می‌تواند قیمت‌ها را دست‌کاری کند.

او در مورد سهام - پروژه، گفت: ما هفته گذشته شیوه‌نامه شرکت - پروژه‌ها را نهایی کردیم و خیلی خوب است اگر پروژه‌هایی را آغاز کنیم.

صیدی اظهار کرد: بورس منطقه‌ای را علاوه بر اینکه به‌صورت الکترونیکی تلاش می‌کنیم توسعه دهیم ازنظر فیزیکی هم در تلاش هستیم تا تالارهای بورس منطقه‌ای را راه‌اندازی کنیم.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، گفت: طولانی شدن فرآیند تأمین مالی از بازار سرمایه موضوع مهمی است. در حال حاضر به‌طور متوسط کمتر از دو ماه است اما حتماً آن را به زیر یک ماه می‌رسانیم.

صیدی پیشنهاد کرد: کمیته مشترکی میان سازمان بورس و اتاق ایران تشکیل شود و به‌صورت مشترک شیوه‌نامه‌ای را برای معرفی و پذیرش شرکت‌ها در بورس تعریف کنیم. در این صورت شرکت‌های که اتاق پیشنهاد می‌کند را با سرعت در بورس پذیرش خواهیم کرد. این امر فرایند بورسی شدن را تسریع می‌کند.