تورم خوراکی‌ها بیشترین فشار را به کدام دهک وارد می‌کند؟

به گزارش اکوایران، نرخ تورم ماهانه در شهریور ماه امسال 2.2 درصد برآورد شده که نسبت به مرداد ماه 0.2 درصد افزایش داشته است. بررسی ها نشان می دهد تورم ماهانه در دو ماه اخیر نسبت ماه های قبل تر کاهش محسوسی داشته، به گونه ای که نرخ تورم از بالالای 12 درصد در خرداد ماه به اعداد فعلی رسیده است. در ماه های ابتدایی سال دولت با حذف ارز ترجیحی و اصلاح قیمت کالاهای اساسی تحت عنوان جراحی اقتصادی باعث جهش قیمت ها الخصوص قیمت اقلام خوراکی در کشور شد، هر زمان که تورم ناشی از افزایش هزینه های تولید و از سمت عرضه باشد، در اقتصاد کلان به تورم فشار هزینه مشهور است. چنانچه عوامل دیگر به این تورم دامن نزند، طی دو یا سه ماه اثر آن تخلیه خواهد شد که ظاهرا این اتفاق در وضعیت کنونی تا حدودی رخ داده و اثر تورمی سیاست دولت تخلیه شده است.

در بین دهک های درآمدی بیشترین تورم ماهانه به ثبت رسیده به دهک های دوم تا ششم تعلق دارد، تورم در این پنج دهک 2.2 درصد براورد شده است. پایین ترین تورم به ثبت رسیده در میان دهک ها نیز به دهک دهم با تورم 1.8 درصدی تعلق دارد،  به بیان ساده تر کمترین تورم رقم خورده در ماه پایانی تابستان در ثروتمندترین دهک جامعه رقم خورده است. به طور کلی می توان گفت که اقلام خوراکی و اقلام غیر خوراکی اثر یکسانی در تورم شهریور ماه نداشته اند، به عبارت دیگر اقلام غیر خوراکی از تورم 2.2 درصدی شهریور سهم بیشتری نسبت به اقلام خوراکی داشته است. البته این موضوع به معنی تورم کمتر اقلام خوراکی نسبت به تورم غیر خوراکی نیست، به این علت که سهم اقلام خوراکی تقریبا یک سوم غیر خوراکی ها و خدمات در سبد مصرفی خانوار است، به طبع کمتر هم تورم کل را تحت تاثر قرار می دهد. همچنین آمار ها نشان می دهد تورم خوراکی ها هرچه که به دهک های فقیر تر نزدیک می شویم، اثر گذاری بالاتری داشته، به عبارت دیگر علت اصلی تورم دهک های فقیر کالاهای خوراکی بوده در حالی که برای دهک های ثروتمند تر این چنین نیست. در این گزارش به بررسی سهم اقلام خوراکی و غیر خوراکی در تورم دهک ها در شهریور ماه پرداخته شده است.

سهم خوراکی ها در تورم

سهم اقلام خوراکی ها و آشامیدنی ها در محاسبه تورم کل در ایران 27.4 درصد است، به بیان ساده در محاسبه تورم تنها یک چهارم آن متأثر از افزایش و تغییرات قیمت اقلام خوراکی است. همانگونه که در سطور بالاتر نیز گفته شد تورم ماهانه کل در شهریور ماه 2.2 درصد بوده، بررسی ها نشان می دهد از این رقم 0.9 واحد به تعلق به تورم خوراکی ها بوده است. به عنوان مثال چنانچه در شهریور ماه اقلام خوراکی هیچ افرایش قیمتی را تجربه نمی کردند، تورم ماهانه شهریور 1.3 درصد به ثبت می رسید. در میان دهک ها بیشترین سهم خوراکی ها در تورم دهک اول رخ داده است، تورم این دهک که فقیر ترین گروه جامعه محسوب می شود در شهریور ماه 2.1 درصد به ثبت رسیده، از این تورم 1.2 واحد متأثر ار تورم خوراکی ها بوده و مابقی آن در اثر اقلام غیر خوراکی و خدمات بوده است. این در حالیست که از تورم 1.8 درصدی که برای دهک دهم یا همان ثروتمند ترین دهک در شهریور به ثبت رسیده تنها حدود نیم درصد متأثر از اقلام خوراکی بوده است.

اثر گذاری بالاتر خوراکی ها بر اقشار کم درآمد

محاسبه تورم هر دهک با توجه به اینکه چه کالاهایی مصرف می کند، متفاوت است. به عنوان مثال قیمت هواپیما در تورم دهک های فقیر جامعه اثر گذاری ناچیزی دارد چراکه بلیط هواپیما جز سبد تقاضای اقشار فقیر نیست. بر این اساس هرچه به دهک های فقیر تر نزدیک می شود کالاهایی که در اقتصاد اصطلاحا از آن ها به عنوان کالای لوکس یاد می شود سهم کمتر در تورم اقشار کم درامد دارد.

همانگونه که در سطور بالاتر نیز گفته شد، وزن اقلام خوراکی در محاسبه تورم کل کشور 27 درصد بوده و مابقی به اقلام غیر خوراکی و خدمات تعالق دارد. این در حالیست که این وزن برای دهک اول بالغ بر 43 درصد و برای دهک دهم تنها 17 درصد است. به طور کلی هرچه درآمد افراد جامعه کمتر باشد، سهم خوراکی ها در سبد مصرفی شان بالاتر بوده چراکه در این وضعیت آن ها مجورند نسبت بیشتری از درآمد خود را به خرید مواد غذایی اختصاص دهند. یقینا رقمی یک خانواده پول دار برای مواد غذایی اش صرف می کند خیلی بیش از رقمی است که یک خانواده فقیر هزینه می کند، اما نسبتی که یک خانواده پول دار از کل درآمد به خوراکی ها اختصاص می دهد شاید به 10 درصد هم نرسد در صورتی که دهک های پایینی درصد بالاتری را اختصاص می دهند.

سهم اقلام غیر خوراکی و خدمات

در محاسبه تورم سهم کالاهای غیر خوراکی و خدمات 72.2 درصد است که نشان می دهد اقلام غیر خوراکی و خدمات تاثیر بیشتری نسبت به خوراکی ها در تعیین تورم دارند.در میان دهک ها بیشترین اثر گذاری کالا های غیر خوراکی در دهک دهم رخ داده است. تورم دهک دهم که ثروتمند ترین دهک جامعه محسوب می شود در شهریور ماه 1.8 درصد به ثبت رسیده که از این نرخ 1.2 واحد از سمت اقلام غیر خوراکی و خدمات بوده است. این موضوع به این معنی نیست قیمت خوراکی های مصرفی این دهک افزایش قیمت کمتری نسبت به سایر دهک ها داشته، بلکه به دلیل سهم کم خوراکی ها در سبد تقاضا دهک دهم، اثر آن کمتر دیده می شود. به طور کلی می توان گفت در تورم شهریور ماه هرچه از سمت دهک های بالایی به سمت دهک ها کم درآمد حرکت کرده ایم شاهد تورم سهم بیشتر خوراکی ها در تورم های به ثبت رسیده بودیم.