روش نوین ساماندهی دستفروشان ؛همان همیشگی

به گزارش اکو ایران ،شب گذشته بنرهای اطلاع رسانی اجرای طرح انضباط اجتماعی در چهارراه ولیعصر نصب شد . طرحی که تنها هدف آن جمع آوری دستفروشان از این محدوده است . صبح چهارشنبه ماموران شهرداری به همراه نیروهای انتظامی آمده بودند تا اجازه بساط گستری به دستفرشان این محدوده را ندهند .

یکی از دستفروشان می گوید شهرداری گفته است اول ساماندهی بعد جمع آوری مگر ساماندهی را اجرا کرده اید که جمع آوری می کنید . من اینجا نباشم کجا باشم ؟مامور شهرداری می گوید که دو نفر از میان دستفروشان به نمایندگی به شهرداری بیایند . اما دستفروشان تمایلی برای مذاکراتی که به گفته خودشان بارها انجام شده اما نتیجه ای نداشته ندارند . دستفروشان بارها در سخنانشان به تجربه سال 98 اشاره کردند . آن سال هم طرح انظباط اجتماعی به همین شکل اجرایی شد و دستفروشان چندماهی ازمحدوده حذف شدند . آن زمان 170 دستفروش در نامه‌ای به شورا و شهرداری خواستار تعامل مدیران شهری و دستفروشان شدند .آن‌ها در این نامه نسبت به وضعیت معیشت 2 تا 3 هزار دستفروش این خیابان هشدار دادند،اما  نامه معترضان نتیجه‌ای نداشت .

مدتی پیش علیرضا زاکانی درباره موضوع دستفروشی در پایتخت گفت از یک ماه پیش نیز ما به این موضوع به صورت جدی وارد شده‌ایم و با توجه به اینکه ما ۲ هزار و ۵۰۰ پارک و بوستان داریم باید بخشی از این امکانات را برای این مسئله در نظر بگیریم و از پارک‌ها به صورت چند وجهی استفاده شود و ‌شهرداری به دنبال طرح نوینی است تا بتواند علاوه بر خدمت به دستفروشان از سد معبر و ایجاد مشکل در معابر و پیاده‌روهای شهر جلوگیری کند.

برنامه  جلال بهرامی معاون خدمات شهری شهرداری تهران هم برای ساماندهی دستفروشان تعیین سقف برای ساماندهی بود . او گفت که برای مشاغلی همچون دستفروشی نباید رویکرد ما این باشد که همه خیابان‌ها و بوستان‌های شهر را در اختیارشان بگذاریم و آنها را دعوت به دستفروشی کنیم. ما باید بگوییم A درصد مشاغل دست‌فروشی را متناسب با مشاغل ثابتی که داریم باید در شهر داشته باشیم و فقط باید اینها را ساماندهی کنیم. با مازاد آنها دیگر باید برخورد قانونی کنیم و به آنها اجازه ندهیم که در سطح شهر بیایند.

درخواست دستفروشان ساماندهی به جای جمع آوری است اما پلیس می گوید که پیش از این مکان هایی برای انتقال دستفروشان در نظر گرفته شده اما آنها تمایلی به جا به جایی ندارند . اما دستفروشان این سخنان را رد می کنند .

دستفروش دیگری می گوید می شود گزارش را برسانید به دست شخص خاص . او دردهای ما را بداند ما مشکل کمتری داریم . می گوید زیر دستان شخص خاص اطلاعات دقیقی به او نمی دهند اگر او حقیقت را بداند این گونه با دستفروشان برخورد نمی کند . می پرسم منظورش از شخص خاص چه کسی  است ؟  «شخص رییس شهرداری » او که دستور جمع آوری دستفروشان را داده است . در این میان مغاز داران نگاه دیگری دارند آنها می گویند که دستفروشان کاسبی شان را کساد کرده اند و مردم برای چراغ روشن مغازه های آنها به چها راه  ولیعصر می آیند .

اما دستفروشان می گویند که مشتریانشان از مغازه خرید نمی کنند و آنها مشتریان خاص خود را دارند و تماشاگران ویترین مغازه ها با مشتریان بساط آنها متفاوت هستند .

یکی از دستفروشان داستان سال 98 را دوباره برایمان روایت می کند . این که مکانی که شهرداری برای دستفروشان درنظر گرفته بود و او طویله توصیف اش می کرد چه مکانی بوده و چرا دستفروشان رغبتی به نقل مکان به آنجا دارند .

او می گوید :‌وقتی که طرح جمع‌آوری انجام می‌شد دو مرکز پسماند است  که یکی ضلع شمال و یکی هم ضلع جنوب چهارراه ولیعصر بود. واقعا مرکز پسماند است. می‌آیند چهار تا داربست  اینجا می‌زنند ،به خیال خودشان بازارچه می‌کنند و می‌گویند دستفروش‌ها برود داخل این بازارچه.  اولین مشکل این بود که این از لحاظ بهداشتی مکان مناسبی نبود و نه دستفروش و نه خریدار رغبت نمی کرد داخل آن برود . مساله‌ بعدی اینکه ما باید بپذیریم که طبیعت دستفروشی این است که در معابر پررفت‌و‌آمد آن کالایی که مردم به آن نیاز دارند را ارائه کند؛ یعنی این طبیعتش است. بازارچه و غرفه یک شیوه‌ی ارائه کالا است و دستفروشی هم یک شیوه‌ی دیگر است.

این دستفروش ادامه می دهد :‌دستفروش‌ها نامه هایی به مدیران و اعضای شورای شهر وقت زدند  هیچ اتفاقی نیفتاد. فعالان مدنی از ما حمایت کردند و باز هیچ اتفاقی نیفتاد. ما یک تجمع مسالمت‌آمیز جلوی شهرداری منطقه‌ی 11 داشتیم. تجمع سکوت داشتیم و اما باز هم اتفاق نیفتاد . به گفته این دستفروش وقتی دستفروش را حذف می کنید، مشتری‌اش (فردی که درواقع توانایی مالی خرید از مغازه را نداراد) را هم حذف می‌کنید دیگر.

اما راهکار ساماندهی دستفروشان چیست ؟مهدی پیرهادی، کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران می‌گوید که  ما در این دوره از مدیریت شهری به دنبال راهکارهای ریشه‌ای هستیم، اینکه چرا اصلا دست‌فروشی اتفاق می‌افتد.

پیرهادی خبر از ایجاد کارگروه‌هایی برای پیگیری مسائل اجتماعی از جمله دست‌فروشی می‌دهد و می‌گوید: جلسه‌ای با شهربان حریم‌‌بان داشتیم، یکی از دغدغه‌های من همین موضوع بود. حتما باید به کرامت انسانی افراد چه دست‌فروش و چه... در سطح شهر تهران و مردم توجه شود. از یک جهت آنجایی که دست‌فروش می‌آید و جلوی یک مغازه‌ای مانع ایجاد می‌کند، اعتراض آن مغازه‌دار به شهرداری را در پی دارد یا اعتراض‌ شهروندی که می‌خواهد در معبر تردد کند، از یک ‌سو اگر بخواهد جمع‌آوری‌ای صورت بگیرد، مردم دوباره دلسوزی می‌کنند؛ اینها موضوعاتی است که باید بنشینیم ریشه‌ای حل کنیم. شاید با ‌یک جلسه و 10 جلسه موضوع حل نشود‌ اما حتما باید با هماهنگی‌ای که‌ بین‌دستگاهی صورت می‌گیرد، این مسئله به‌صورت ریشه‌ای حل شود. معتقدم این چیزی نیست که ما نتوانیم حل کنیم. حتما این موضوعات قابل‌حل است؛ به ‌شرطی که همه دستگاه‌ها پای کار بیایند و نسبت به این موضوع دغدغه داشته باشند.

اما دلایل شکست طرح‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در حوزه دست‌فروشی چیست ؟برخی کارشناسان حوزه شهری معتقدند که دلیل نخست آن نوع نگاه و رویکرد مدیران شهری است که توانایی دیدن کارکرد‌های مثبت دست‌فروشی (اشتغال‌زایی با هزینه صفر برای نهاد‌های حاکمیتی، پیوستن گروه‌های به حاشیه رانده‌شده به جامعه، ایجاد حس سرزندگی در شهر، ایجاد امنیت در پیاده‌رو‌ها) را ندارد و همواره با نگاهی از بالا و غیرمشارکتی به جامعه هدفش، دست‌فروشان را از فرایند‌های سیاست‌گذاری به کنار‌ گذاشته و حق ابراز‌ نظر را از آنها سلب کرده است.

به اعتقاد این کارشناسان مدیریت شهری برای رسیدن به راه‌حلی بلند‌مدت و فراگیر در موضوع دست‌فروشی باید در قدم نخست و مهم‌ترین قدم شغل دست‌فروشی را همان‌طور‌که در ماده سوم قانون نظام صنفی گفته شده است، به رسمیت بشناسد و در تدوین سیاست‌هایش به‌جای رویکرد‌های سلیقه‌ای بر رویکرد‌های علمی تأکید بورزد و با بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی در این زمینه راه‌حلی بیاید که دست‌فروشان نیز مانند دیگر ذی‌نفعان این مسئله با ایجاد زمینه‌ای برای تشکل‌یابی برای آنها در آن مشارکت کنند و منافع و کارکرد‌های مثبتشان دیده شود.