عقربه‌های بورس خلاف هم می‌چرخند

شاخص بورس تهران در واپسین معاملات روز چهارشنبه عملکردی منفی به ثبت رساند و در پایان معاملات این روز به میزان 1304 واحد افت کرد. این افت ناچیز 0.06 درصدی در شرایطی به ثبت رسید که در روزهای گذشته با توجه به رشد شاخص بورس و فراتر رفتن آن از محدوده دو میلیون و 300 هزار واحدی تعدادی از فعالان و کارشناسان بازار از احتمال اصلاح در نماگر اصلی بازار سخن می‌گفتند. بر این اساس می‌توان گفت کند شدن حرکت شاخص کل در مسیر صعود می تواند تا حد زیادی ناشی از این نکته باشد که دست کم در نمادهای شاخص ساز بازار سرمایه احتمال بروز اصلاح قیمتی وجود دارد و همین امر می‌تواند برای شاخص کل نیز تا حدودی مانع ایجاد کند.

 البته این به آن معنا نیست که در وضعیت تورمی کنونی و همچنین خوشبینی مضاعف مردم نسبت به بازار سهام مسیر آتی بازار مذکور منفی خواهد بود. با این حال به نظر می‌آید که بعد از جهشی تقریبا 900 هزار واحدی از آبان ماه سال گذشته تاکنون اندکی استراحت در روند صعودی فعلی امری دور از انتظار نیست. 

یک تفاوت با سال 1399

در این میان اما نکته مهم این است که با کند شدن و یا حتی افت نماگر مذکور این احتمال اندک است که همانند سال 99 شاهد عقبگرد دست جمعی قیمت‌ها در بورس و فرابورس باشیم. در آن زمان رشد یک سری قیمت در بازار سهام مانع از اصلاح نمادهایی می شد که به مرور زمان ارزندگی خود را از دست می دادند. همین امر سبب شد تا به مرور زمان در سال 99 شاهد وضعیتی باشیم که در آن تقاضای بالا به رشد بی چون و چرای همه نمادها انجامید. اتفاقی که باعث شد بسیاری از نمادها تا چند برابر ارزش ذاتی رشد کنند و پس از ریزش بعضا تا 70 یا 80 درصد از قیمت قبلی خود در زمان اوج قیمت ها را از دست بدهند.

این در حالی است که این بار رکورد شکنی شاخص به چنین وضعیتی منجر نشده است. بازار سهام اگرچه از لحاظ اسمی میزان زیادی از حجم پول را در خود پذیرفته اما در مقایسه با حجم نقدینگی در سال 99 مقادیر بالایی از دارایی نقدینه مردم را در خود جای نداده است. در نتیجه شاهد رشد پیوسته شاخص هموزن بورس تهران هستیم. 

رشد هم‌وزن به چه معنی است؟

 بررسی ها نشان می‌دهد که اگر مبنای بررسی را اوج قیمت ها در 21 مرداد سال 99 در نظر بگیریم. به این نتیجه خواهیم رسید که در مقایسه با آن زمان حجم نقدینگی در آخرین آمار بانک مرکزی که به اسفند 99 اختصاص دارد بیش از 2.2 برابر شده است. این در حالی است که احتمالا اگر آمار دقیق‌تری داشتیم نه فقط حجم نقدینگی از آن زمان رشد کرده بلکه احتمالا نسبت پول سرریز شده در معاملات بورس به کل نقدینگی کشور نیز نسبت به آن زمان بسیار کمتر است. پس در چنین شرایطی طبیعی است که پس از رشدی حدودا 85 درصدی در شاخص بورس آن هم در کمتر از 6 ماه نمادهای شاخص ساز مسیر خود را از نمادهای کوچک جدا کنند و گوی میدان را به نمادهای کوچک‌تر بسپارند. اما نکته مهمتری که فعالان بازار را به رشد بیشتر نماگر هم‌وزن دلگرم می‌کند این است که در مقایسه با سال 99 بسیاری از نمادهای کوچک افت قیمت ریادی دارند چه بسا در برخی از نمادها قیمت 8 هزار تومانی سال 99 همچنان با قیمت 2 هزار تومانی فاصله زیادی دارد مخصوصا اگر این قیمت ها را با تورم ثبت شده در 2.5 سال اخیر مقایسه کنیم.

همین امر سبب شده تا برای بسیاری از فعالان بازار رکورد شکنی های پی در پی نماگر هم‌وزن به اندازه رشد شاخص کل در هاله‌ای از ابهام نباشد.