از کودتای نیجر چه می‌دانیم؟

به گزارش اکوایران، پس از آنکه اعضای گارد ریاست‌جمهوری نیجر، محمد بزوم، رئیس‌جمهور این کشور را در داخل کاخ خود در نیامی بازداشت کردند، منابع و کشورهای همسایه می‌گویند کودتایی در این کشور متزلزل آفریقایی در جریان است.

به نوشته الجزیره، حادثه روز چهارشنبه باعث رویارویی گارد ریاست‌جمهوری با ارتش شد و محکومیت جهانی را برانگیخت. بلوک آفریقای غربی (ECOWAS) و اتحادیه آفریقا (AU) نیز از تلاش‌ها برای کودتا انتقاد کردند. بلوک آفریقای غربی از توطئه‌گران خواست تا بزوم را آزاد کنند. اتحادیه آفریقا نیز از نیروهای دخیل در کودتا خواست فوراً به پادگان‌ها بازگردند.

حساب رسمی ریاست‌جمهوری در توییتر گفت که حال بزوم و خانواده‌اش خوب بوده و افزود که گارد در یک «اقدام ضد جمهوری‌خواهانه» و «بیهوده» تلاش کردند تا حمایت سایر نیروهای امنیتی را به دست آورند.

چه کسی مسئول است؟

راه کاخ و وزارتخانه‌های مجاور آن توسط خودروهای نظامی مسدود شده است. بر اساس گزارش‌ها، کارکنان داخل کاخ نیز قادر به دسترسی به دفاتر خود نبودند، اما آرامش در سایر نقاط نیامی حاکم بود.

به نظر می‌رسد بزوم تمایلی به پذیرش خواسته‌های توطئه‌گران و دست‌کشیدن از قدرت ندارد. ریاست‌جمهوری نیجر در بیانیه‌ای اعلام کرد که ارتش ملی آماده است تا در صورتی که گارد ریاست‌جمهوری سر عقل نیامدند، به آن‌ها حمله کند.

احمد ادریس، خبرنگار الجزیره که از ابوجا در همسایگی نیجریه گزارش می‌دهد، گفت که دستوری از ارتش برای نیروهای وفادار به بزوم صادر شده که برای سرکوب این کودتا وارد عمل شوند. به گفته ادریس، در همین حال، مذاکرات بین جریان بزوم و رهبران گارد ریاست‌جمهوری در جریان بود.

پاتریس تالون، رئیس‌جمهور کشور بنین که همسایه نیجر است، گفت که او روز چهارشنبه پس از دیدار با رئیس‌جمهور نیجریه و بولا تینوبو، رهبر بلوک آفریقای غربی به نیجر می‌رود تا میانجیگری کند.

پشت‌پرده کودتا

هنوز مشخص نیست که چرا این شورش رخ داده است، اما تحلیل‌گران می‌گویند که افزایش هزینه‌های زندگی و بی‌کفایتی و فساد دولتی ممکن است باعث کودتای گارد شده باشد.

از سال ۲۰۲۰ تاکنون کودتای نظامی در مالی و بورکینافاسو، کشورهای همسایه نیجر اتفاق افتاده است. محرک این کودتاها تا حدی ناامیدی از موفقیت مقامات در متوقف‌کردن شورش منطقه ساحل بود. همچنین در سال ۲۰۲۱، یک کودتای دیگر در نیجر خنثی شد. در آن زمان یک واحد نظامی تلاش کرد تا کاخ ریاست‌جمهوری را چند روز قبل از مراسم سوگندخوردن بزوم تصرف کند.

تسلط نظامی در این مستعمره سابق فرانسه می‌تواند تلاش‌های غرب برای کمک به کشورهای منطقه برای مبارزه با شورشی که در دهه گذشته از مالی گسترش یافته است را پیچیده‌تر کند. این حادثه با توجه به میزان سرمایه‌گذاری پولی و امنیتی کشورهای غربی در نیجر می‌تواند پیامدهای بزرگی داشته باشد.

این کشور توسط بسیاری به عنوان یکی از آخرین سنگرها در برابر گسترش ناامنی در منطقه تلقی شده است. اولف لیزینگ، تحلیلگر بنیاد کنراد آدناور گفت که در حالی که به نظر می‌رسد نیجر به دلیل سیل کمک‌ها پایدار مانده، این تنها یک توهم است. او به الجزیره گفت: «این کشور بسیار ضعیف و فقیر است و قدرت زیادی برای سرنگون‌کردن یک رئیس‌جمهور در نیجر لازم نیست».

نیجر همچنین یکی از متحدان کلیدی اتحادیه اروپا در تلاش برای مهار مهاجرت غیرقانونی از جنوب صحرای آفریقا است.

واکنش جامعه جهانی

سازمان ملل متحد این کودتا را محکوم کرد و در اظهاراتی که عمدتاً توسط اتحادیه اروپا، ایالات متحده و فرانسه منعکس شد، هرگونه تلاش برای به دست‌گرفتن قدرت با زور را محکوم کرد. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت: «آنتونیو گوترش از همه طرف‌های درگیر می‌خواهد خویشتن‌داری نشان داده و از نظم قانون اساسی اطمینان حاصل کنند».

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت که ایالات متحده تلاش‌ها برای بازداشت یا براندازی دولت منتخب نیجر را محکوم کرده و خواستار آزادی بزوم شد. وزارت امور خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای جداگانه از رئیس‌جمهور نیجر قویاً حمایت کرد و گفت که با سفارت آمریکا در نیامی در ارتباط است. این وزارتخانه گفت که «به شدت نگران تحولات نیجر است».

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پستی در شبکه‌های اجتماعی گفت: «اتحادیه اروپا هرگونه تلاش برای بی‌ثبات‌سازی دموکراسی و تهدید ثبات نیجر را محکوم می‌کند».

فرانسه نیز هرگونه تلاش برای به دست گرفتن قدرت را محکوم کرد و به شهروندان فرانسوی در نیامی توصیه کرد که با هوشیاری عمل کنند. آن کلر لژاندر، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه گفت که پاریس به دقت اوضاع را زیر نظر دارد، اما «تلاش‌ها برای به دست گرفتن قدرت با زور را محکوم می‌کند».

سال گذشته و پس از تیره‌شدن روابط فرانسه با دولت نظامی نیجر، پاریس نیروهای خود را از مالی به این کشور منتقل کرد.