به گزارش اکوایران، بازرسی ناگهانی یک هواپیمای مسافربری ایرانی که عازم بیروت بود و مسافران آن، از جمله دیپلمات‌ها، جنجال‌برانگیز شده است. رسانه‌های ایران می‌گویند که مقامات لبنانی تحت تأثیر گزارش‌های رسانه‌های سعودی قرار گرفته‌اند که ادعا می‌کردند این هواپیما پولی برای حزب‌الله، متحد تهران، حمل می‌کرده است.

این حادثه پرسش‌هایی را در میان ناظران درباره وضعیت نفوذ ایران در لبنان برانگیخته است. همچنین، توجه‌ها را به مسیر روابط ایران و عربستان جلب کرده، به‌ویژه در شرایطی که دونالد ترامپ قرار است به کاخ سفید بازگردد.

 به نوشته امواج مدیا، مقامات در فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری بیروت در ۲ ژانویه به بازرسی یک پرواز ماهان ایر و مسافران آن، از جمله دیپلمات‌های ایرانی، پرداختند.

شبکه عربی‌زبان العالم، نزدیک به ایران اعلام کرد که «اقدامات امنیتی سخت‌گیرانه و بی‌سابقه‌ای» علیه این هواپیما و مسافرانش اتخاذ شده است.

طبق گزارش رسانه‌های ایرانی، امنیت فرودگاه چمدان‌های همه مسافران را بازرسی کرد، اما کارکنان سفارت ایران در بیروت اجازه ندادند وسایل آن‌ها بازرسی شود.

ماهان ایر، به دلیل ادعای نقش داشتن در انتقال لجستیک و منابع مالی به متحدان منطقه‌ای ایران، از سال ۲۰۱۱ تحت تحریم‌های مختلف ایالات متحده قرار دارد.

این حادثه چند ساعت پس از آن رخ داد که العربیه وابسته به سعودی ادعا کرد این هواپیما «میلیون‌ها دلار» پول برای حزب‌الله حمل می‌کرده است و به منابع غربی ناشناس استناد کرده بود.

شبکه وابسته به العربیه، یعنی الحدث، گزارش داد که پس از امتناع مقامات ایرانی از بازرسی چمدان‌هایشان، تهران به بیروت اطلاع داده است که آن‌ها دو کیف حاوی اسناد و پول برای تأمین هزینه‌های عملیاتی سفارت ایران را حمل می‌کنند.

ایران لبنان

وزارت خارجه لبنان در ۳ ژانویه تأیید کرد که ایران توضیحاتی درباره کیف‌ها ارائه داده و اینکه طبق کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک، این کیف‌ها اجازه ورود به کشور را یافته‌اند.

واکنش ایران

سخنگوی وزارت خارجه ایران، اسماعیل بقایی، در ۶ ژانویه این حادثه را ناشی از «سوءتفاهم» دانست و تأکید کرد که «هیچ بازرسی‌ای» صورت نگرفته است.

بقایی با اشاره ضمنی به شبکه الحدث، اعلام کرد که «سوءتفاهم» ناشی از «برخی گزارش‌های نادرست» بوده است.

رسانه‌های دولتی ایران، انتقادات صریح‌تری نسبت به رسانه سعودی در مرکز این جنجال داشته‌اند.

تلویزیون ایران در ۳ ژانویه از «فتنه‌انگیزی» شبکه الحدث انتقاد کرد. در گزارشی تصویری جداگانه، یک مسافر ماهان ایر به زبان عربی گفت که فرودگاه بیروت «به فرودگاه تل‌آویو تبدیل شده است.

خبرگزاری نیمه‌رسمی مهر در ۶ ژانویه الحدث را به «تضعیف روابط ایران و عربستان» متهم کرد. مهر نوشت که این رسانه سعودی پس از آنکه حزب‌الله لبنان در نوامبر ۲۰۲۴ با اسرائیل به آتش‌بس رسید، پوشش منفی خود درباره این گروه را افزایش داده است و این را شاهدی بر «نزدیکی [شبکه سعودی] به تل‌آویو» دانست.

روزنامه کیهان در ۳ ژانویه از «جوانان لبنانی» حامی حزب‌الله تقدیر کرد که در اعتراض به «جمعیت غرب‌گرای بیروت» در مقابل فرودگاه تجمع کردند.

تنها یک روز پیش از ماجرای ماهان ایر، عربستان سعودی به دلیل اعدام شش شهروند ایرانی مورد انتقاد تهران قرار گرفت.

مقامات سعودی اعلام کردند که این شش نفر به جرم قاچاق حشیش به عربستان محکوم شده و پس از رد درخواست تجدیدنظرشان اعدام شده‌اند.

وزارت خارجه ایران این اقدام را «به شدت محکوم» کرد و از مقامات سعودی انتقاد کرد که پیش از اعدام‌ها، تهران را مطلع نکرده‌اند.

نفوذ ایران در لبنان

ایران از طریق حزب‌الله نفوذ قابل توجهی در لبنان داشته و گزارش‌هایی مبنی بر دسترسی ویژه این کشور به فرودگاه بیروت وجود دارد. ماجرای ماهان ایر می‌تواند نشان‌دهنده واقعیت‌های جدیدی در صحنه باشد، به‌ویژه پس از جنگ ویرانگر حزب‌الله با اسرائیل.

حزب‌الله برای سال‌ها نیرویی سیاسی مسلط در لبنان بوده و بال نظامی آن به‌طور گسترده‌ای قوی‌تر از ارتش لبنان تلقی شده است.

با این حال، توانایی‌های نظامی این گروه به‌شدت توسط اسرائیل آسیب دیده است، که در ماه‌های اخیر تقریباً تمام رهبری ارشد حزب‌الله را ترور کرده است.

اسراییل لبنان

حزب‌الله همچنان نیرویی قابل‌توجه باقی مانده، اما اکنون با واقعیت‌های متفاوتی در برابر اسرائیل و همچنین با یک منظره سیاسی داخلی به‌شدت تغییر یافته مواجه است. این دینامیک‌ها با سقوط اخیر بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، برجسته‌تر شده و فشارهایی بر عمق استراتژیک و شبکه‌های لجستیکی حزب‌الله وارد کرده است.

آخرین جنگ حزب‌الله با اسرائیل به‌طور رسمی با یک آتش‌بس ۶۰ روزه که با میانجی‌گری ایالات متحده در نوامبر ۲۰۲۴ اجرایی شد، متوقف شد. اما این آتش‌بس به‌طور مداوم نقض شده است و حملات متعددی از سوی اسرائیل به مواضعی در داخل لبنان و سوریه انجام شده است. توانایی ایران برای تأمین مجدد و کمک به متحد لبنانی خود نیز با برکناری بشار اسد تضعیف شده است.

شورشیان اسلام‌گرای سنی مورد حمایت ترکیه در روز آغاز آتش‌بس میان حزب‌الله و اسرائیل، حمله‌ای غافلگیرانه علیه نیروهای دولتی سوریه آغاز کردند. کمتر از دو هفته بعد، شورشیان دمشق را تصرف کردند و اسد به مسکو گریخت.

سوریه نقشی کلیدی در دکترین «دفاع پیش‌رونده» ایران ایفا می‌کرد و به‌عنوان پایگاهی لجستیکی برای متحدان منطقه‌ای، به‌ویژه حزب‌الله، عمل کرده است.

رسانه‌های ایرانی به‌شدت از شبکه الحدث به دلیل گزارش‌هایش انتقاد کرده‌اند، اما این انتقادات به دولت سعودی گسترش نیافته است.

ایران و عربستان سعودی در ماه‌های اخیر تعاملات خود را افزایش داده‌اند، اما روابط کلی این دو کشور از زمان توافق برای بازسازی روابط دیپلماتیک در مارس ۲۰۲۳ با میانجی‌گری چین، پیشرفت قابل‌توجهی نداشته است.

ایران به نظر مشتاق‌تر از عربستان بوده و به توسعه روابط با این کشور و سایر همسایگان عرب خود تمایل نشان داده است. در مقابل، عربستان سعودی با احتیاط بیشتری در بهبود روابط عمل کرده است، که این امر در نبود تجارت یا سرمایه‌گذاری معنادار از زمان ازسرگیری روابط دیپلماتیک در ۲۰۲۳ منعکس شده است.

با بازگشت قریب‌الوقوع دونالد ترامپ به کاخ سفید، به نظر می‌رسد عربستان سعودی در حال سنجش موقعیت خود در قبال ایران است. به‌عنوان مثال، در اکتبر ۲۰۲۴ ایران اعلام کرد که قصد دارد رزمایش‌های دریایی مشترکی با نیروهای سعودی در دریای سرخ برگزار کند، اما ریاض آن را رد کرد.